شرح وظایف مهندس ناظر مقیم در طرح های عمرانی

  

تعریف ناظر مقیم ناظر مقیم : کسی است که از طرف کارفرما یا دستگاه نظارت ( مشاور ) برای نظارت مستقیم در اجرای عملیات کارگاه تعیین و کتبا" به پیمانکار معرفی می شود و اصولا" مقیم کارگاه خواهد بود .

منظور از عبارت(مقیم کارگاه بودن) اینست که در تمام اوقات کار ناظر مقیم در کارگاه حاضر باشد .

ناظر مقیم کارگاه معمولا" در محدوده همان شهریکه کارگاه مورد نظارت وی در آن واقع شده زندگی نماید مگر در مواردیکه از طرف کارفرما  دستورات دیگری صادر شود .

آشنایی با مدارک پروژه

ناظر مقیم کارگاه باید در اولین فرصت ( از روز شروع کار) کلیه نقشه ها ، مشخصات فنی عمومی و خصوصی فهرست مقادیر و قیمت ها برای انواع کارهای مورد نظارت و متن قرارداد را دقیقا" مطالعه نماید بنحوی که کاملا" به پروژه آشنا و مسلط شود و متناسب با حجم پروژه این مطالعه در مدت معقولی

نحوه پرداخت حق الزحمه ناظر

حق الزحمه نظارت در مراحل ذیل به ناظر پرداخت می شود:

مرحله اول) بلافاصله پس از صدور پروانه ساختمان ۵۰ درصد

مرحله دوم) ثبت گزارش اتمام فونداسیون ۱۰ درصد

مرحله سوم) ثبت گزارش اتمام سقف طبقه آخر ۱۰ درصد

مرحله چهارم) ثبت گزارش اتمام سفت کاری ۱۰ درصد

مرحله پنجم) ثبت گزارش اتمام نازک کاری ۱۰ درصد

مرحله ششم) ثبت گزارش اتمام عملیات ساختمان ۱۰ درصد

---

نکات مهم:

 ثبت نهایی گزارش مرحله ای یک پرونده بر عهده ناظر هماهنگ کننده است؛بنابراین مادامی که ناظریاد شده اقدامی در راستای ثبت گزارش به عمل نیاورده باشد، امکان پرداخت حق الزحمه به ناظران یک پروژه وجود نخواهد داشت.

نکته مهمی که وجود دارد این است که تنها فاکتور مؤثر در پرداخت حق الزحمه نظارت، تمام شدن واقعی عملیات ساختمانی در آن مرحله است؛ بنابراین ذکر خلاف در گزارش مرحله ای ثبت شده توسط ناظر، تأثیری در پرداخت حق الزحمه نخواهد داشت. با در نظر گرفتن این نکته، چنانچه عملیات اجرایی مرحله موردنظر (با خلاف یا بدون خلاف) به پایان رسیده باشد، ناظر هماهنگ کننده می بایست در قسمت توضیحات گزارش مرحله ای به تمام شدن عملیات موردنظر حتما اشاره نماید. سازمان نظام مهندسی در راستای وظایف خود، مختار خواهد بود این موضوع را توسط بازرسان و کارشناسان خود کنترل نماید، بنابراین چنانچه مغایرتی بین گزارش قید شده توسط ناظر با واقعیت پروژه مشاهده شود، مراتب می تواند در شورای انتظامی استان مورد پیگیری قرار گیرد. از این رو ناظران می بایست در تنظیم گزارش های مرحله ای خود دقت کافی مصروف نمایند.

 

مسئولیت نظارت ساختمان

 اهمیت و کاربردی بودن حرفه مهندسان، آنها را از دیدگاه حقوقی، در برابر سه نوع مسؤولیت مدنی، کیفری و حرفه ای قرار می دهد. صرف نظر از اینکه مدت مسؤولیت باید با مدت زمان بیمه، عمر مفید مصالح و یا مدت توافق شده در قرارداد تناسب داشته باشد

سؤال پیش رو این است که آیا این مسؤولیت دایمی است یا محدود به دورانی مشخص؟

خوب است که در ابتدا تعریفی مشخص از مسؤولیت داشته باشیم، از دیدگاه حقوقدانان، مسئولیت عبارت است از رابطه حقوقی ناشی از فعل یا ترک فعل زیان آور در قوانین حقوقی کشورمان ایران، هر کس زیانی به دیگری وارد آورد، طبق قاعده عقلی و فقهی لا ضرر و الاضرار، باید آن را جبران کند. از این رو است که تصمیم مهندسان باید از هر گونه عیب و ایرادی به دور باشد.

بر اساس قوانین و رویه قضایی ایران در قراردادهای بین کارفرما و مهندسان شرط عدم مسؤولیت موجه نیست و مهندس ساختمان با توجه به معیارهای قانونی و استانداردهای حرفه ای، مسئول نتیجه اقدامات خود است.

بارها دیده شده که مهندس در پایان دوره نظارت،

وظایف و مسئولیت های ناظر گاز رسانی

مهندس ناظر گاز ؛ شرح وظایف و مسئولیتها

ورود مهندسان ناظر گاز به عرصۀ ساخت و ساز شهری و لزوم تأیید ناظر گاز برای نصب انشعابات گاز شهری، تاریخچه نسبتاً مختصری دارد. از اواسط دهه 70 ادارات گاز که مسئول نصب انشعابات و کنتورهای گاز بودند اقدام به امضای توافقنامه با سازمانهای نظام مهندسی نمودند. بر اساس توافقنامۀ فیمابین مقرر گردید مهندسان ناظر تأسیسات مکانیکی پس از گذراندن دوره های فشرده، صلاحیت نظارت گاز اخذ نمایند و قبل از نصب انشعاب گاز استاندارد بودن شرایط مکان متقاضیِ دریافت انشعاب، از لحاظ لوله کشی گاز، دودکشها، دریچه های تبادل هوا و امثالهم را کنترل و تأیید نمایند. دلیل امضای چنین توافقنامه ای حوادث متعدد گازگرفتگی و مرگ خاموش بود که همه ساله به دلیل اجرای غیراصولی لوله کشی گاز و یا دودکشها حادث می شد و باعث محکومیت ادارات گاز نصب کنندۀ انشعاب، در محاکم قضائی، می گردید و این محکومیت ها، هزینه های سنگین پرداخت بخشی از دیات فوت شدگان حوادث مرگ و میر ناشی از گازگرفتگی را به ادارات گاز تحمیل می کرد.

پس از اجرائی شدن توافقنامه های مذکور، مهندسان ناظر گاز که از سازمانهای نظام مهندسی صلاحیت خود را اخذ می نمودند، مسئولیت بازدید و مطابقت شرایط متقاضیان انشعاب گاز با استانداردهای مربوطه را بر عهده گرفتند. هم اکنون تقریباً در تمام نقاط کشور اخذ انشعاب و کنتور گاز منوط است به تأییدیه شرایط متقاضی توسط مهندس ناظر گاز که توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان معرفی شده است. شاید بتوان گفت در بین مهندسین ناظر ساختمان، مهندس ناظر گاز پرمسئولیت ترین باشد و بی دقتی او در کنترل اجرای دودکشها و دریچه های تأمین هوا ممکن است به مرگ همزمان چندین نفر در یک واحد مسکونی بیانجامد. اهم شرح وظایف ناظر گاز به ترتیب ذیل است:

1.     کنترل کیفیت لوله های انتقال گاز شهری و شیرآلات ربع گرد آن

2.     کنترل کیفیت جوشکاری لوله های گاز و تست کردن آن با فشار هوای کمپرسور و پیزومتر (فشارسنج)

3.     کنترل صلاحیت و کیفیت کار مجری گاز

وظایف ناظر برق

• بررسی کفایت اطلاعات موجود در نقشه های تاسیسات برقی
• کنترل مصالح تاسیسات برقی از نظر تهیه، حمل، نگهداری، استفاده در انطباق با نقشه ها و مشخصات فنی و استانداردهای ملی ایران
• کنترل امکانات تاسیسات برقی محل و نحوه اتصال تاسیسات ساختمان به آن
• کنترل ضرورت اقدامات خاص در موقع تخریب و گودبرداری از نظر تاسیسات برق شهری و برق کارگاه ساختمانی
• کنترل وضعیت و موقعیت مکانی و ارتفاعی اجزای تاسیساتی از دید نکات مربوط به تاسیسات برقی در تمام مراحل اجرای ساختمان
• کنترل نصب و اجرای عناصر تاسیسات برقی شامل مجموعه روشنایی، پریزها، کلیدها و موارد مشابه
• کنترل نصب و اجرای سیستم های تغذیه دستگاه های حرارتی و برودتی، آسانسورها و پله برقی و موارد مشابه
• کنترل نحوه نصب و بهره برداری ایمن آسانسور ها و پله های برقی از لحاظ سیستم برقی
• کنترل نصب و اجرای سیستم توزیع برق، تجهیزات تابلوهای برق، اتصال زمین
• کنترل نحوه اجرای سیم کشی ها و کابل کشی ها
• کنترل نحوه اجرای تجیهزات حفاظت و کنترل برقی شامل فیوزها، کلیدهای خودکار، کنتاکتورها و موارد مشابه
• کنترل نحوه اجرای سیستم های تلفن، رایانه، نمابر، تلکس، موارد مشابه
• کنترل نحوه اجرای سیستم های اعلام حریق
• کنترل نحوه اجرای سیستم های زنگ اخبار، احضار، ارتباط با ورودی (درباز کن)
• کنترل نحوه اجرای سیستم صوتی، پخش صوت، پیام رسانی
• کنترل نحوه اجرای آنتن مرکزی، تلویزیون، رادیو، صاعقه گیر و موارد مشابه
• کنترل پیش بینی برق اضطراری و اتصال آن به سیستم برق ساختمان
• کنترل نحوه اجرای سیستم های هوشمند برقی و الکترونیکی ساختمان
• کنترل نحوه اجرای سیستم اتصال زمین

وظایف ناظر تاسیسات

• کنترل کفایت اطلاعات موجود در نقشه های تاسیساتی مکانیکی
• کنترل مصالح تاسیسات مکانیکی از نظر تهیه، حمل، نگهداری، استفاده در انطباق با نقشه ها و مشخصات فنی و استاندارهای ملی ایران
• کنترل امکانات تاسیسات موجود در محل شامل آب، فاضلاب، گاز و نحوه اتصال تاسیسات ساختمان به شبکه های مربوط شهری
• کنترل ضرورت اقدامات خاص در موقع تخریب و گودبرداری از نظر تاسیسات مکانیکی
• کنترل وضعیت و موقعیت مکانی و ارتفاعی اجزای تاسیساتی در تمام مراحل اجرای ساختمان
• کنترل نصب و کارگزاری و اجرای عناصر تاسیساتی شامل مجموعه شیرها، شیرفلکه ها، پمپ ها و موارد مشابه و عایق کاری های لازم
• کنترل نحوه اجرای عناصر تامین و توزیع آب گرم مصرفی
• کنترل نحوه اجرای عناصر سیستم جمع آوری، تصفیه یا دفع فاضلاب و تعبیه هواکش از نظر مکانیکی
• کنترل نحوه اجرای عناصر سیستم تهیه، توزیع و ذخیره سازی سوخت (گاز، گازوئیل، نفت) و رعایت الزامات مربوط
• کنترل اجرای سیستم های کنترل دستگاه ها به منظور صرفه جوئی در مصرف انرژی
• کنترل اجرای سیستم های قطع کننده لرزه ای در تاسیسات مکانیکی
• کنترل نحوه اجرای عناصر سیستم تهویه مطبوع و تامین هوای تازه
• کنترل نحوه اجرای کانال های کولر و نصب و راه اندازی کولرها
• کنترل نحوه اجرای سیستم تخلیه هوای آلوده
• کنترل نحوه نصب و بهره برداری ایمن آسانسورها و پله های برقی از لحاظ مکانیکی
• مستند سازی و ثبت و تکمیل دفترچه اطلاعات ساختمان در حیطه وظایف خود

نحوه تمدید قرارداد نظارت و دریافت حق الزحمه نظارت

مراحل تمدید قرارداد نظارت و دریافت حق الزحمه نظارت

حق الزحمۀ نظارت از جمله مهمترین امور حرفۀ نظارت است که متأسفانه تمهیدات اصولی و مطمئنی برای آن پیش بینی نشده است. همین امر باعث چالشها و تعارضاتی فیما بین مهندسان ناظر و کارفرمایان ساختمانی شده است. البته این چالشها و تعارضات بیشتر در مورد حق الزحمۀ سالهای دوم و بعد از آن مصداق پیدا می کند. چرا که تقریباً در تمامی استانهای کشور ارجاع کار نظارت از طریق سازمانهای نظام مهندسی انجام و حق الزحمۀ نظارت به واسطۀ سازمان نظام مهندسی ساختمان به مهندسان ناظر پرداخت می شود. لذا حق الزحمۀ سال اول مسأله ساز نخواهد بود.

لکن پس از اتمام سال اول چالش مذکور آغاز می شود. با توجه به اینکه سازمانهای نظام مهندسی ساختمان برای استیفای حقوق مهندسان ناظر قدرت اجرائی ندارند، در این زمینه ورود مؤثری نمی نمایند و برای تمدید قرارداد نظارت حداکثر به صدور فیش تمدید قرارداد اکتفا می کنند. از سوی دیگر مهندسان ناظر با توجه به قدرت قانونی بالایی که دارند خود مستقیماً وارد این موضوع می شوند که البته در بسیاری موارد، آسیب هایی را نیز به دنبال دارد.

مسئولیت های مهندس ناظر پس از اتمام زمان قرارداد

یکی از اشتباهات بسیار شایع که در ذهن مهندسان ناظر وجود دارد، و باعث آسیبهای جدی قضائی و انتظامی به ایشان گردیده است، مربوط به اتمام دورۀ زمانی قرارداد نظارت می شود. مهندسین ناظر تلقی اشتباهی از رابطۀ مسئولیت نظارت خود با تاریخ پایان قرارداد نظارت دارند. کلیۀ مهندسین ناظر می بایستی به این موضوع دقت نمایند که قرارداد نظارت فیمابین مالک و ناظر صرفاً یک قرارداد مالی ست که البته شرح تعهدات و مسئولیتهای طرفین نیز جهت یادآوری در آن ذکر شده است. صد البته اگر تعهدات طرفین در قرارداد ذکر نشود باز هم تأثیری در تعهدات مالک یا ناظر نخواهد داشت، زیرا شرح مسئولیتهای مهندسین ناظر، مالکین، کارفرمایان و پیمانکاران به تفصیل در مقررات ملی ساختمان، قانون نظام مهندسی، قانون شهرداری ها، قانون مدنی، آیین نامه های حفاظتی و امثالهم درج گردیده است. پس قرارداد نظارت صرفاً یک قرارداد مالی ست و چنانچه تاریخ این قرارداد به پایان برسد، مهندس همچنان وظیفه و تعهد دارد که به ساختمان سرکشی، و گزارشات مرحله ای خود را به مرجع صدور پروانه ارائه نماید.

اهمیت بیمه مسئولیت در نظارت

درک اهمیت بیمۀ مسئولیت در نظارت
بیمۀ مسئولیت مهندسی از جمله مهمترین و در عین حال ناشناخته ترین الزامات حرفۀ مهندسی ست. با توجه به تلقی قانونی که در تمام جوامع نسبت به حرفۀ مهندسی وجود دارد و همینطور ذات فعالیتهای مهندسی می توان نتیجه گیری کرد که حرفۀ مهندسی از جملۀ پرمسئولیت ترین و پر ریسک ترینِ حرفه ها ست. در میان شاخه های مختلف مهندسی، مهندسان ساختمان میزان ریسک بالاتری را می پذیرند. چرا که هیچ یک از شاخه های مهندسی به اندازۀ ساختمان فعالیتهای گسترده و گوناگونی را در بر نمیگیرند.

مهندسان ناظر در میان سایر حرفه مندان حوزۀ ساختمان ریسک بالاتری را به جان می خرند. چرا که علیرغم دخالت حداقلی در امور اجرائی، تا پایان عمر مفید ساختمان ضمانت آن را برعهده خواهند داشت. علاوه بر این در قوانین ساخت و ساز کشور برای مهندسان ناظر نقشی محوری در نظر گرفته شده است. در قوانین و مقررات ساختمانی اختیارات بسیار وسیعی به مهندسان ناظر داده شده است. به نحوی که مهندسان ناظر در صورت آگاهی از اختیارات خود و در صورت همبستگی و وحدت رویه به سادگی می توانند روند ساخت و ساز را دگرگون کنند و بهبود بخشند.

اختیارات وسیع مهندسان ناظر طبعاً مسئولیتهای فوق العاده ای را نیز بر دوش ایشان می گذارد. کلیه حوادث و خسارات مالی و جانی آنها که عوامل کارگاه و اشخاص خارج از کارگاه را تحت تاثیر قرار می دهد و همچنین کلیه حوادثی که در دورۀ بهره برداری ایجاد خسارت می کند در صورت تشکیل پروندۀ قضائی، پای مهندس ناظر را نیز به دادگاه خواهد کشید. از جمله حوادث حین اجرا می توان به؛ حوادث تخریب، حوادث گودبرداری، سقوط یا برق گرفتگی کارگران، سقوط مصالح بر روی کارگران، عابران و خودروها، حوادث کار با دستگاهها و گاز گرفتگی در اتاقهای اسکان کارگری اشاره کرد. نشست ساختمان، سقوط سنگ نما بر روی عابران، سقوط ساکنین، برق گرفتگی و گازگرفتگی ساکنین و آتشسوزی ساختمان نیز نمونه هایی از حوادث دورۀ بهره برداری هستند.

نکات مهم در خرید بیمه نامه مسئولیت حرفه ای مهندسین ناظر

(نکات مهم در خرید بیمه نامۀ مسئولیت حرفه ای)
درک لزوم و اهمیت خرید بیمه نامۀ مسئولیت خود گام بزرگی ست. بسیاری از مهندسان ناظر که چه بسا سابقۀ زیادی هم در این حرفه دارند متأسفانه پی به اهمیت بیمه نامۀ مسئولیت نبرده اند و از خریدِ آن امتناع می ورزند و ترجیح می دهند بدون بیمه کار کنند. امید است که حادثه ای برای این دسته از همکاران رخ ندهد اما در صورت بروز حادثه زندگی ایشان به چالش بزرگی خواهد افتاد. پس از درک اهمیت خرید بیمه نامۀ مسئولیت، نوبت به آگاهی از کیفیت و نکات بیمه نامۀ مسئولیت می رسد.

باید دانست کار کردن بدون بیمه بسیار بهتر از کار کردن با بیمه نامۀ ناقص و نامعتبر است. بنابراین آگاهی از نکات مهم یک بیمه نامۀ خوب و کامل اهمیت بسزائی دارد.

برای خرید یک بیمه نامۀ کامل و کارآمد ابتدا باید شرکتها و نمایندگی هایی که به طور تخصصی روی بیمه های مسئولیت مهندسی کار می کنند را شناسائی کرد. این شرکتها و نمایندگی ها با توجه به اینکه به صورت تخصصی بر روی بیمه نامه های مسئولیت کار می کنند با حق بیمۀ کمتر، شرایط و پوششهای بهتری ارائه می کنند. از طرفی با توجه به اهمیت اعتبار در جامعۀ مهندسی، این شرکتها و نمایندگی ها به هنگام حادثه و پرداخت خسارت بیشترین تلاش را برای پرداخت هرچه سریعتر و کاملتر خسارت به مهندس انجام می دهند. شناسائی این نوع شرکتها و نمایندگی ها کار سختی نیست. راه ساده این شناسائی پرس و جو از سایر همکاران و تشکلهای مهندسی فعال در این زمینه است.

پس از شناسائی شرکتها و نمایندگی های معتبرِ بیمۀ مسئولیت مهندسی نوبت به مقایسۀ شرایط بیمه نامه های آنها می رسد. برای این کار شرکت یا نمایندگی بیمه می بایست نمونۀ بیمه نامۀ صادر شده را در اختیار مهندس قرار دهد تا با مطالعۀ آن امکان مقایسه چند نوع بیمه نامه برای مهندس بوجود آید. قولها و تعهدات شفاهی در هنگام خرید بیمه نامه هیچ ارزشی ندارد بلکه فقط باید جملات متن بیمه نامه را مورد بررسی و مقایسه قرار داد.