مسئولیت های مهندس ناظر پس از اتمام زمان قرارداد
یکی از اشتباهات بسیار شایع که در ذهن مهندسان ناظر وجود دارد، و باعث آسیبهای جدی قضائی و انتظامی به ایشان گردیده است، مربوط به اتمام دورۀ زمانی قرارداد نظارت می شود. مهندسین ناظر تلقی اشتباهی از رابطۀ مسئولیت نظارت خود با تاریخ پایان قرارداد نظارت دارند. کلیۀ مهندسین ناظر می بایستی به این موضوع دقت نمایند که قرارداد نظارت فیمابین مالک و ناظر صرفاً یک قرارداد مالی ست که البته شرح تعهدات و مسئولیتهای طرفین نیز جهت یادآوری در آن ذکر شده است. صد البته اگر تعهدات طرفین در قرارداد ذکر نشود باز هم تأثیری در تعهدات مالک یا ناظر نخواهد داشت، زیرا شرح مسئولیتهای مهندسین ناظر، مالکین، کارفرمایان و پیمانکاران به تفصیل در مقررات ملی ساختمان، قانون نظام مهندسی، قانون شهرداری ها، قانون مدنی، آیین نامه های حفاظتی و امثالهم درج گردیده است. پس قرارداد نظارت صرفاً یک قرارداد مالی ست و چنانچه تاریخ این قرارداد به پایان برسد، مهندس همچنان وظیفه و تعهد دارد که به ساختمان سرکشی، و گزارشات مرحله ای خود را به مرجع صدور پروانه ارائه نماید.
برخی افراد در متن قرارداد نظارت درج می نمایند که چنانچه تاریخ قرارداد نظارت به پایان برسد و قرارداد فوق فیمابین مالک و ناظر تمدید نگردد، مهندس ناظر هیچ گونه مسئولیتی در قبال ساختمان نخواهد داشت. باید به این افراد که به گونه ای ساده لوحانه به این باور اشتباه رسیده اند اعلام نمود که اصالت پروانۀ ساختمانی منوط به درج نام مهندس ناظر در آن است و اگر پروانۀ ساختمانی فاقد مهندس ناظر باشد اساساً از درجۀ اعتبار ساقط خواهد بود. یعنی اعتبار و اصالت پروانۀ ساختمانی از لحاظ مسئولیت حقوقی و کیفری قائم به وجود نام مهندس ناظر در آن است، و این بدان معنا ست که مسئولیت بازدید و گزارش دهی مهندس ناظر تا زمان پایانکار، و مسئولیت آثار و تبعات امر نظارت تا پایان عمر مفید ساختمان خواهد بود. از سوی دیگر رویه های قضائی رسیدگی به پرونده های مهندسین ناظر همین مطلب را تأیید می کند.
در پرونده های متعددی مهندس ناظر به گمان اینکه با سررسید تاریخ قرارداد، مسئولیتش به پایان رسیده است، کار را رها کرده و هیچ بازدیدی انجام نداده و گزارشی ثبت ننموده است. در همان حال ماه ها و یا بعضاً یک سال بعد از تاریخ پایان قرارداد نظارت، در آن کارگاه، حادثه ای خسارت جانی و مالی به بار آورده است و مهندس ناظر به دلیل عدم ارائۀ گزارش تخلفات مالک محکوم به پرداخت درصدی از خسارات گردیده است. در چنین پرونده هایی این استدلال که با پایان مدت قرارداد مسئولیت ناظر خاتمه یافته است، نزد هیچ مرجع قضائی مسموع و پذیرفته نخواهد بود.
برخی با استناد به بند 14-4-6 از مجموعه شیوه نامه های پیوست مبحث دوم مقررات ملی ساختمان مصوب اردیبهشت 1384، استدلال می نمایند که ناظر می تواند با توجه به بند مذکور، پس از پایان مدت قرارداد خود، استعفا بدهد، دستور جلوگیری از ادامۀ عملیات ساختمانی را به شهرداری اعلام دارد و دیگر در ادامۀ عملیات ساختمانی مسئولیتی نخواهد داشت. مراجع قضائی در قبال این استدلال دلیل دیگری ارائه می نمایند. این مراجع اعلام می دارند؛ درست است که این موضوع در مبحث دوم مقررات ملی آمده است، لیکن وقتی شهرداری به هر دلیلی از ادامۀ عملیات اجرایی جلوگیری ننماید، مهندس ناظر همچنان موظف است به تکالیف قانونی خود مندرج در تبصره 7 ماده 100 قانون شهرداری ها عمل نماید. زیرا طبق آن قانون، ساختمان در حال احداث اساساً نمی تواند بدون مهندس ناظر باشد، و مراجع قضائی اظهار می نمایند که مهندس ناظر می بایستی به تکالیف قانونی خود، وَلو بدون قرارداد، عمل نماید و حق الزحمۀ خود را یا از طریق مراجع قضائی و یا هنگام صدور برگ تعهد اتمام عملیات اخذ نماید.
منبع:mohandesinesakhteman.com
