نحوه پرداخت حق الزحمه ناظر

حق الزحمه نظارت در مراحل ذیل به ناظر پرداخت می شود:

مرحله اول) بلافاصله پس از صدور پروانه ساختمان ۵۰ درصد

مرحله دوم) ثبت گزارش اتمام فونداسیون ۱۰ درصد

مرحله سوم) ثبت گزارش اتمام سقف طبقه آخر ۱۰ درصد

مرحله چهارم) ثبت گزارش اتمام سفت کاری ۱۰ درصد

مرحله پنجم) ثبت گزارش اتمام نازک کاری ۱۰ درصد

مرحله ششم) ثبت گزارش اتمام عملیات ساختمان ۱۰ درصد

---

نکات مهم:

 ثبت نهایی گزارش مرحله ای یک پرونده بر عهده ناظر هماهنگ کننده است؛بنابراین مادامی که ناظریاد شده اقدامی در راستای ثبت گزارش به عمل نیاورده باشد، امکان پرداخت حق الزحمه به ناظران یک پروژه وجود نخواهد داشت.

نکته مهمی که وجود دارد این است که تنها فاکتور مؤثر در پرداخت حق الزحمه نظارت، تمام شدن واقعی عملیات ساختمانی در آن مرحله است؛ بنابراین ذکر خلاف در گزارش مرحله ای ثبت شده توسط ناظر، تأثیری در پرداخت حق الزحمه نخواهد داشت. با در نظر گرفتن این نکته، چنانچه عملیات اجرایی مرحله موردنظر (با خلاف یا بدون خلاف) به پایان رسیده باشد، ناظر هماهنگ کننده می بایست در قسمت توضیحات گزارش مرحله ای به تمام شدن عملیات موردنظر حتما اشاره نماید. سازمان نظام مهندسی در راستای وظایف خود، مختار خواهد بود این موضوع را توسط بازرسان و کارشناسان خود کنترل نماید، بنابراین چنانچه مغایرتی بین گزارش قید شده توسط ناظر با واقعیت پروژه مشاهده شود، مراتب می تواند در شورای انتظامی استان مورد پیگیری قرار گیرد. از این رو ناظران می بایست در تنظیم گزارش های مرحله ای خود دقت کافی مصروف نمایند.

 

مسئولیت نظارت ساختمان

 اهمیت و کاربردی بودن حرفه مهندسان، آنها را از دیدگاه حقوقی، در برابر سه نوع مسؤولیت مدنی، کیفری و حرفه ای قرار می دهد. صرف نظر از اینکه مدت مسؤولیت باید با مدت زمان بیمه، عمر مفید مصالح و یا مدت توافق شده در قرارداد تناسب داشته باشد

سؤال پیش رو این است که آیا این مسؤولیت دایمی است یا محدود به دورانی مشخص؟

خوب است که در ابتدا تعریفی مشخص از مسؤولیت داشته باشیم، از دیدگاه حقوقدانان، مسئولیت عبارت است از رابطه حقوقی ناشی از فعل یا ترک فعل زیان آور در قوانین حقوقی کشورمان ایران، هر کس زیانی به دیگری وارد آورد، طبق قاعده عقلی و فقهی لا ضرر و الاضرار، باید آن را جبران کند. از این رو است که تصمیم مهندسان باید از هر گونه عیب و ایرادی به دور باشد.

بر اساس قوانین و رویه قضایی ایران در قراردادهای بین کارفرما و مهندسان شرط عدم مسؤولیت موجه نیست و مهندس ساختمان با توجه به معیارهای قانونی و استانداردهای حرفه ای، مسئول نتیجه اقدامات خود است.

بارها دیده شده که مهندس در پایان دوره نظارت،

وظایف ناظر معماری

• کنترل کفایت اطلاعات موجود در نقشه های معماری
• کنترل کفایت اطلاعات موجود در جدول های نازک کاری
• کنترل رعایت ضوابط شهرسازی درج شده در پروانه ساختمان و نقشه  ها شامل محل استقرار ساختمان، طول پیش آمدگی ها و ارتفاع آنها از کف تعیین شده، سطح اشتغال ساختمان، رعایت درصد اشغال، فاصله تا ساختمان ها و املاک مجاور و ابعاد و زاویه پخ ها و موارد مشابه
• کنترل انطباق کلی حجم و سطح نما با طرح معماری
• کنترل سطح زیر بنای پارکینگ ها، راهروها، محل آسانسور ها، پلکان ها، حیاط خلوت ها، فضاهای باز، فضاهای اختصاصی، انباری و سایر سطوح
• کنترل راه های دسترسی و ورودی ها به محوطه و ساختمان و انطباق آنها با نقشه مصوب معماری
• کنترل نحوه تقسیم بندی فضاها و انطباق آنها با نقشه
• کنترل نوع مصالح نازک کاری و نماسازی از نظر انطباق با طرح معماری و جداول نازک کاری (شامل جنس ،بافت، رنگ، مشخصات ویژه) و انطباق با استانداردهای ملی ایران
• کنترل فضاهای اختصاص یافته برای داکت ها و رایزرهای تاسیسات مکانیکی و برقی و اطمینان از انطباق آن ها با نقشه ها و ضوابط لازم الاجرا
• کنترل نحوه اجرای عناصر و تجهیزات نصب شده در داخل فضاها شامل سرویس های بهداشتی، سینک و شیرآلات و موارد مشابه
• کنترل مصالح سطوح نهایی دیوارها و سقف فضاها شامل تزئینات، نقاشی، کفپوش، و موارد مشابه
• کنترل جزئیات اجرایی فضاها از نظر انطباق با طرح معماری
• کنترل نوع، ابعاد و جنس درها و پنجره ها از نظر انطباق با طرح معماری و جدول نازک کاری
• کنترل جزئیات کف سازی (مصالح، شیب، عایق کاری) از نظر انطباق با طرح معماری
• کنترل انطباق محل اجرای قطعات الحاقی در داخل فضاها با نقشه معماری شامل شومینه، آرک، پیش آمدگی ها و فرو رفتگی ها
• کنترل اجرای ضوابط لازم الاجرای مربوط به معلولان و ناتوانان جسمی-  حرکتی
• کنترل انطباق نورپردازی داخلی فضاها با طرح معماری
• کنترل نحوه اجرای جزئیات معماری مربوط به صرفه جویی در مصرف انرژی
• کنترل نحوه اجرای جزئیات معماری مربوط به حفاظت ساختمان در برابر حریق
• کنترل نحوه اجرای جزئیات معماری مربوط به عایق بندی صدا و تنظیم صوت
• کنترل نحوه اجرای جزئیات معماری مربوط به علائم و تابلوها
• کنترل نحوه پیاده کردن هم بندی اسکلت و پی ساختمان (بخش های هادی بیگانه) در اجرای سیستم اتصال زمین
• کنترل نحوه پیاده کردن و اجرای محوطه سازی از نظر انطباق با طرح معماری
• کنترل نحوه اجرای عناصر محوطه شامل باغچه بندی و فضای سبز، نگهبانی، خیابان ها، مسیرها، نصب صندوق پستی، نیمکت ها، تلفن عمومی، سطل زباله و موارد مشابه
• مستند سازی و ثبت تکمیل دفترچه اطلاعات، ساختمان در حیطه وظایف خود

نحوه تمدید قرارداد نظارت و دریافت حق الزحمه نظارت

مراحل تمدید قرارداد نظارت و دریافت حق الزحمه نظارت

حق الزحمۀ نظارت از جمله مهمترین امور حرفۀ نظارت است که متأسفانه تمهیدات اصولی و مطمئنی برای آن پیش بینی نشده است. همین امر باعث چالشها و تعارضاتی فیما بین مهندسان ناظر و کارفرمایان ساختمانی شده است. البته این چالشها و تعارضات بیشتر در مورد حق الزحمۀ سالهای دوم و بعد از آن مصداق پیدا می کند. چرا که تقریباً در تمامی استانهای کشور ارجاع کار نظارت از طریق سازمانهای نظام مهندسی انجام و حق الزحمۀ نظارت به واسطۀ سازمان نظام مهندسی ساختمان به مهندسان ناظر پرداخت می شود. لذا حق الزحمۀ سال اول مسأله ساز نخواهد بود.

لکن پس از اتمام سال اول چالش مذکور آغاز می شود. با توجه به اینکه سازمانهای نظام مهندسی ساختمان برای استیفای حقوق مهندسان ناظر قدرت اجرائی ندارند، در این زمینه ورود مؤثری نمی نمایند و برای تمدید قرارداد نظارت حداکثر به صدور فیش تمدید قرارداد اکتفا می کنند. از سوی دیگر مهندسان ناظر با توجه به قدرت قانونی بالایی که دارند خود مستقیماً وارد این موضوع می شوند که البته در بسیاری موارد، آسیب هایی را نیز به دنبال دارد.

برگه اعلام اتمام عملیات ساختمانی چیست؟

برگه اعلام اتمام عملیات ساختمانی چیست؟

مطابق فصل چهارم مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، ناظر موظف است پس از اتمام هر یک از مراحل اجرای اصلی ساختمان، گزارش خود را با همان کیفیتی که در پروژه وجود دارد (منظور با خلاف یا بدون خلاف) ارایه نماید. بنابراین پس از اتمام عملیات اجرایی ساختمان، گزارش ناظر با عنوان مرحله « اتمام عملیات » می بایست به شهرداری ارایه گردد.
لازم نیست گزارش اتمام عملیات حتماً بدون خلاف اعلام شود و در صورت وجود خلاف، ناظر مکلف است این گزارش را با عنوان "خلاف دارد" ارایه نماید. در این حالت توصیه می‌شود در قسمت توضیحات گزارش مرحله ای، ذکر شود که تا زمان رفع موارد خلاف، اجازه‌ی بهره برداری از ساختمان توسط ساکنان وجود ندارد.
زمانی که مالک تمامی تعهدات خود در پروژه ( از جمله أخذ تاییدیه آسانسور و أخذ تاییدیه آتش نشانی (در صورت لزوم) و رفع کلیه معایب اعلام شده توسط ناظر) را به انجام برساند، تاییدیه نهائی یا همان برگ سبز اتمام عملیات ساختمانی توسط ناظر امضاء و به مرجع صدور پروانه جهت صدور پایانکار ارایه خواهد شد.

مسئولیت های مهندس ناظر پس از اتمام زمان قرارداد

یکی از اشتباهات بسیار شایع که در ذهن مهندسان ناظر وجود دارد، و باعث آسیبهای جدی قضائی و انتظامی به ایشان گردیده است، مربوط به اتمام دورۀ زمانی قرارداد نظارت می شود. مهندسین ناظر تلقی اشتباهی از رابطۀ مسئولیت نظارت خود با تاریخ پایان قرارداد نظارت دارند. کلیۀ مهندسین ناظر می بایستی به این موضوع دقت نمایند که قرارداد نظارت فیمابین مالک و ناظر صرفاً یک قرارداد مالی ست که البته شرح تعهدات و مسئولیتهای طرفین نیز جهت یادآوری در آن ذکر شده است. صد البته اگر تعهدات طرفین در قرارداد ذکر نشود باز هم تأثیری در تعهدات مالک یا ناظر نخواهد داشت، زیرا شرح مسئولیتهای مهندسین ناظر، مالکین، کارفرمایان و پیمانکاران به تفصیل در مقررات ملی ساختمان، قانون نظام مهندسی، قانون شهرداری ها، قانون مدنی، آیین نامه های حفاظتی و امثالهم درج گردیده است. پس قرارداد نظارت صرفاً یک قرارداد مالی ست و چنانچه تاریخ این قرارداد به پایان برسد، مهندس همچنان وظیفه و تعهد دارد که به ساختمان سرکشی، و گزارشات مرحله ای خود را به مرجع صدور پروانه ارائه نماید.

اهمیت بیمه مسئولیت در نظارت

درک اهمیت بیمۀ مسئولیت در نظارت
بیمۀ مسئولیت مهندسی از جمله مهمترین و در عین حال ناشناخته ترین الزامات حرفۀ مهندسی ست. با توجه به تلقی قانونی که در تمام جوامع نسبت به حرفۀ مهندسی وجود دارد و همینطور ذات فعالیتهای مهندسی می توان نتیجه گیری کرد که حرفۀ مهندسی از جملۀ پرمسئولیت ترین و پر ریسک ترینِ حرفه ها ست. در میان شاخه های مختلف مهندسی، مهندسان ساختمان میزان ریسک بالاتری را می پذیرند. چرا که هیچ یک از شاخه های مهندسی به اندازۀ ساختمان فعالیتهای گسترده و گوناگونی را در بر نمیگیرند.

مهندسان ناظر در میان سایر حرفه مندان حوزۀ ساختمان ریسک بالاتری را به جان می خرند. چرا که علیرغم دخالت حداقلی در امور اجرائی، تا پایان عمر مفید ساختمان ضمانت آن را برعهده خواهند داشت. علاوه بر این در قوانین ساخت و ساز کشور برای مهندسان ناظر نقشی محوری در نظر گرفته شده است. در قوانین و مقررات ساختمانی اختیارات بسیار وسیعی به مهندسان ناظر داده شده است. به نحوی که مهندسان ناظر در صورت آگاهی از اختیارات خود و در صورت همبستگی و وحدت رویه به سادگی می توانند روند ساخت و ساز را دگرگون کنند و بهبود بخشند.

اختیارات وسیع مهندسان ناظر طبعاً مسئولیتهای فوق العاده ای را نیز بر دوش ایشان می گذارد. کلیه حوادث و خسارات مالی و جانی آنها که عوامل کارگاه و اشخاص خارج از کارگاه را تحت تاثیر قرار می دهد و همچنین کلیه حوادثی که در دورۀ بهره برداری ایجاد خسارت می کند در صورت تشکیل پروندۀ قضائی، پای مهندس ناظر را نیز به دادگاه خواهد کشید. از جمله حوادث حین اجرا می توان به؛ حوادث تخریب، حوادث گودبرداری، سقوط یا برق گرفتگی کارگران، سقوط مصالح بر روی کارگران، عابران و خودروها، حوادث کار با دستگاهها و گاز گرفتگی در اتاقهای اسکان کارگری اشاره کرد. نشست ساختمان، سقوط سنگ نما بر روی عابران، سقوط ساکنین، برق گرفتگی و گازگرفتگی ساکنین و آتشسوزی ساختمان نیز نمونه هایی از حوادث دورۀ بهره برداری هستند.

نکات مهم در خرید بیمه نامه مسئولیت حرفه ای مهندسین ناظر

(نکات مهم در خرید بیمه نامۀ مسئولیت حرفه ای)
درک لزوم و اهمیت خرید بیمه نامۀ مسئولیت خود گام بزرگی ست. بسیاری از مهندسان ناظر که چه بسا سابقۀ زیادی هم در این حرفه دارند متأسفانه پی به اهمیت بیمه نامۀ مسئولیت نبرده اند و از خریدِ آن امتناع می ورزند و ترجیح می دهند بدون بیمه کار کنند. امید است که حادثه ای برای این دسته از همکاران رخ ندهد اما در صورت بروز حادثه زندگی ایشان به چالش بزرگی خواهد افتاد. پس از درک اهمیت خرید بیمه نامۀ مسئولیت، نوبت به آگاهی از کیفیت و نکات بیمه نامۀ مسئولیت می رسد.

باید دانست کار کردن بدون بیمه بسیار بهتر از کار کردن با بیمه نامۀ ناقص و نامعتبر است. بنابراین آگاهی از نکات مهم یک بیمه نامۀ خوب و کامل اهمیت بسزائی دارد.

برای خرید یک بیمه نامۀ کامل و کارآمد ابتدا باید شرکتها و نمایندگی هایی که به طور تخصصی روی بیمه های مسئولیت مهندسی کار می کنند را شناسائی کرد. این شرکتها و نمایندگی ها با توجه به اینکه به صورت تخصصی بر روی بیمه نامه های مسئولیت کار می کنند با حق بیمۀ کمتر، شرایط و پوششهای بهتری ارائه می کنند. از طرفی با توجه به اهمیت اعتبار در جامعۀ مهندسی، این شرکتها و نمایندگی ها به هنگام حادثه و پرداخت خسارت بیشترین تلاش را برای پرداخت هرچه سریعتر و کاملتر خسارت به مهندس انجام می دهند. شناسائی این نوع شرکتها و نمایندگی ها کار سختی نیست. راه ساده این شناسائی پرس و جو از سایر همکاران و تشکلهای مهندسی فعال در این زمینه است.

پس از شناسائی شرکتها و نمایندگی های معتبرِ بیمۀ مسئولیت مهندسی نوبت به مقایسۀ شرایط بیمه نامه های آنها می رسد. برای این کار شرکت یا نمایندگی بیمه می بایست نمونۀ بیمه نامۀ صادر شده را در اختیار مهندس قرار دهد تا با مطالعۀ آن امکان مقایسه چند نوع بیمه نامه برای مهندس بوجود آید. قولها و تعهدات شفاهی در هنگام خرید بیمه نامه هیچ ارزشی ندارد بلکه فقط باید جملات متن بیمه نامه را مورد بررسی و مقایسه قرار داد.

مسئولت های ناظر در صورت عدم اجرا مطابق نقشه

تخلفات و نواقص سازه ای و هر گونه خطائی که منجر به عدم استحکام سازه می شود بسیار جدی و قابل توجه است. ذکر تخلفات و نواقص سازه ای مثل تعداد میلگردها در سازه های بتن آرمه و یا عدم تطابق مقاطع تیرآهنها با نقشه در سازه های فولادی و یا ضعف بتن و امثالهم در گزارشات مرحله ای مشکلی را حل نمی کند بلکه مشکلاتی را هم برای مهندس ناظر ایجاد می نماید. چراکه در پایان کار شهرداری ناظر را مجبور می کند تمام مواردی که به عنوان عدم استحکام گزارش کرده را تاییدِ استحکام نماید.

در صورت مشاهدۀ نواقص و تخلفات سازه ای مهندس ناظر می بایست شفاهاً و با لحنی کاملاً جدی و دوستانه از مالک بخواهد نسبت به رفع نواقص و تخلفات و تطابق دقیق سازه با نقشه ها اقدام نماید. در اینجا ناظر باید به مالک متذکر شود که به هیچ عنوان حق بتن ریزی و یا ادامۀ کار تا قبل از رفع نواقص و تخلفات سازه ای، ندارد. مهندس ناظر باید با لحنی کاملاً جدی به مالک متذکر شود که در صورت ادامۀ کار با این وضعیت، خود را به دردسر بزرگی گرفتار خواهد کرد.

مهندسان ناظر باید توجه داشته باشند که بر اساس قانون، تنها به دلیل نقص در موارد ایمنی کارگاه و احتمال بروز حادثه می توانند از ادامۀ عملیات جلوگیری نمایند. این مجوز در ماده 7 آیین نامۀ حفاظتی کارگاههای ساختمانی به مهندسان ناظر داده شده است. در سایر موارد و از جمله نواقص و تخلفات سازه ای، دستور جلوگیری از عملیات، مشکلاتی را برای ناظر ایجاد خواهد نمود.

در صورت عدم توجه مالک به اخطارِ ناظر و ادامۀ عملیات با همان وضعیتِ عدم استحکام و نواقص سازه ای مهندس ناظر آن دردسر بزرگ را به ترتیب ذیل برای مالک ایجاد خواهد کرد.
1.گزارش عدم رعایت موارد ایمنی و احتمال زیاد وقوع حادثه و دستورجلوگیری فوری از عملیات به دفتر خدمات شهرداری
2. اظهارنامۀ قضائی به مالک و تذکر موارد عدم رعایت الزامات ایمنی و دستور توقف کامل کار تا رفع موارد عدم ایمنی و تایید مجدد ناظر
3. نامه به بازرسی ادارۀ کار و شرح وضعیت خطرناک ایمنی کارگاه و اعلام جلوگیری فوری از ادامۀ کار (کپیِ گزارش و اظهارنامه به این نامه پیوست می شود)
4. نامه به ریاست سازمان نظام مهندسی و شرح موارد نقص در رعایت ایمنی در کارگاه و لزوم تعطیلی کارگاه تا تصحیح موارد مربوطه و تایید مهندس ناظر
5. در صورت عدم جلوگیری توسط شهرداری؛ نامه به بازرسی شهرداری با الصاقِ کپیِ گزارش جلوگیریِ مربوطه و تقاضا جهت رسیدگی به تخلفات ماموران شهرداری ناحیه

پس از این نامه ها مالک به قدرت مهندس ناظر پی خواهد برد و به دست و پای وی خواهد افتاد تا تاییدیه ای برای فعالیت مجدد کارگاه صادر نماید. در این زمان مهندس ناظر مالک را مجبور به رفع کلیۀ ایرادات سازه ای و سپس رفع کلیۀ نواقص ایمنی کارگاه خواهد کرد و سپس تاییدیۀ ادامۀ عملیات را صادر خواهد کرد.

مهندس ناظر خبره با توجه به تسلطی که نسبت به قوانین ساخت و ساز دارد گاهی مجبور می شود با توسل به موارد ایمنی نسبت به رفع نواقص سازه ای و عدم استحکام اقدام نماید. البته توجیه کردن مالک در همان ابتدا و با اخطارهای شفاهی برای هر دو طرف کم هزینه تر خواهد بود. اما در برخی مواردِ حاد مهندس ناظر مجبور به اعمال قدرت در کارگاه خواهد شد.

منبع:@mohandesenazer

زمان شروع مسئولیت ناظر

طبق تبصره 7 ماده 100 قانون شهرداری ها مهندس ناظر موظف است بر انطباق اجرای ساختمان با مندرجات پروانه و نقشه ها مستمراً نظارت داشته باشد. نتیجۀ منطقی این جمله آن است که قبل از صدور پروانه مسئولیتی بر عهدۀ مهندس ناظر نمی باشد و ماموران شهرداری وظیفۀ کنترل عملیات ساختمانی بدون پروانه را خواهند داشت. فلذا مسئولیت مهندس ناظر از زمان صدور پروانه آغاز می شود.

اما بهترین عکس العمل مهندس ناظر در این زمان تسلیم نامۀ ابلاغیه به شهرداری ست. البته در متن نامۀ ابلاغیه هیچگونه دستوری نباید به شهرداری ابلاغ شود. چرا که در این مرحله مهندس ناظر مسئولیتی ندارد. فقط نامه جهت اطلاع رسانی به شهرداری و تقاضای برخورد با متخلف طبق قانون باشد.

در صورتی که مهندس ناظر پس از صدور پروانه از عملیات بدون مجوز مالک اطلاع پیدا کرد به هیچ عنوان نباید شروع بکار را امضا کند و یا گزارشی به شهرداری ارائه نماید. در چنین شرایطی نیز می بایست نامۀ ابلاغیه با مضمون تخلف مالک و عملیات ساختمانی قبل از صدور پروانه ساخت به شهرداری ارائه گردد. در این حالت امضا شروع به کار و ارائۀ گزارشات مرحله ای موکول می شود به ایمن سازی کامل کارگاه ساختمانی، حضور مجری ذیصلاح و رفع تخلفات صورت گرفته به طور کامل.

منبع:@mohandesenazer