نکات مهم در تنظیم قرارداد نظارت ( ویژه مهندسین ناظر )

چند نکته در باب تنظیم قرارداد نظارت 

نسخه خام قرارداد نظارت همسان در کارتابل کلیه ناظران در سیستم اتوماسیون سایت نظام مهندسی شهرهای کشور قرار داده شده است. در تهیه این قراردادها، کلیه نکات و موارد حقوقی موردنظر قانون گذار بر اساس مفاد فصل چهارم از مبحث دوم مقررات ملی ساختمان، در نظر گرفته شده است؛ بنابراین فارغ از دید یک سویه به انتفاع طرفین قرارداد، مالک و ناظر از حقوق یکسان بهره خواهند برد. و فرمت قراردادهای نظارت تنظیم شده همسان، مجاز به ویرایش نیست. به این معنا که اگر در محتوا و معنای بندهای قرارداد، تغییراتی اعمال گردد و سپس به امضای طرفین برسد، برخلاف مقررات جاری، تلقی شده و چنانچه در آینده اختلافی مابین ناظر و مالک رخ دهد، قراردادهای در اصطلاح دستکاری شده و تغییر یافته، موردنظر و پذیرش سازمان قرار نخواهد گرفت.

مدت زمان تمامی قراردادهای نظارت، ۱۲ ماه است. عموما این زمان به دلیل زیر نباید مورد تغییر و ویرایش قرار گیرد. باید توجه داشت که اگر این مدت افزایش یابد، این معنا را خواهد داشت که ناظر از دریافت مبلغ تمدید قرارداد نظارت، پس از سپری شدن

مسئولیت نظارت ساختمان

 اهمیت و کاربردی بودن حرفه مهندسان، آنها را از دیدگاه حقوقی، در برابر سه نوع مسؤولیت مدنی، کیفری و حرفه ای قرار می دهد. صرف نظر از اینکه مدت مسؤولیت باید با مدت زمان بیمه، عمر مفید مصالح و یا مدت توافق شده در قرارداد تناسب داشته باشد

سؤال پیش رو این است که آیا این مسؤولیت دایمی است یا محدود به دورانی مشخص؟

خوب است که در ابتدا تعریفی مشخص از مسؤولیت داشته باشیم، از دیدگاه حقوقدانان، مسئولیت عبارت است از رابطه حقوقی ناشی از فعل یا ترک فعل زیان آور در قوانین حقوقی کشورمان ایران، هر کس زیانی به دیگری وارد آورد، طبق قاعده عقلی و فقهی لا ضرر و الاضرار، باید آن را جبران کند. از این رو است که تصمیم مهندسان باید از هر گونه عیب و ایرادی به دور باشد.

بر اساس قوانین و رویه قضایی ایران در قراردادهای بین کارفرما و مهندسان شرط عدم مسؤولیت موجه نیست و مهندس ساختمان با توجه به معیارهای قانونی و استانداردهای حرفه ای، مسئول نتیجه اقدامات خود است.

بارها دیده شده که مهندس در پایان دوره نظارت،

انواع محکومیت های مهندس ناظر توسط کارشناس رسمی دادگستری

انواع محکومیتها در حرفه نظارت مهندسین ناظر از دو جبهه مورد حمله قرار می گیرند.

کارآمد ترین سپر ایشان در هر دو جبهه مستنداتی ست که در پروژه های نظارتی خود جمع آوری می کنند.
مهندسین باید توجه داشته باشند که بلافاصله پس از قبول نظارت یک پروژه یک زونکن بایگانی مدارک برای آن پروژه تهیه نمایند. و این زونکن را می بایست تا پایان عمر مفید آن ساختمان، یا بهتر بگوییم تا پایان عمر خود حفظ و مراقبت نمایند.
کلیه مستندات مربوط به آن پروژه از کپی برگ سبز تعهد نظارت تا تمام گزارشات، نقشه ها، دستورکارها و سایر مستندات آن پروژه می بایست در آن زونکن قرار داده شوند. چرا که ممکن است حتی 20 سال پس از اتمام پروژه حادثه ای رخ دهد و ناظر مقصر شناخته شود. آن هنگام است که ناظر باید به زونکن مربوطه مراجعه و با استفاده از مستندات آن، بی گناهی خود را اثبات نماید.
دو جبهه ای که مهندس ناظر همواره باید در برابر آنها آماده دفاع از خود باشد یکی محاکم قضایی ست و دیگری شورای انتظامی نظام مهندسی.
هنگامی گذر مهندس ناظر به محاکم قضایی می افتد که حادثه ای رخ دهد و یا خسارتی به کسی وارد شود و کارشناس رسمی دادگستری او را مقصر تشخیص دهد. در این هنگام کارشناس با ناظر تماس میگیرد و از او می خواهد از خود دفاع کند و مستنداتش را ارائه دهد.

ریزش گود و تلفات و خسارات مربوطه، خسارات جانی به کارگران و اشخاص ثالث در اثر سقوط، برق گرفتگی و سایر حوادث کار، تلفات و خسارات جانی و مالی در اثر سقوط سنگ نما، سقوط افراد در اثر نقص در نرده های ساختمان، خفگی و گاز گرفتگی در اثر نقص در سیستم تاسیسات مکانیکی و . . . نمونه هایی ست از حوادثی که مهندسین ناظر را به محاکم قضایی می کشاند.

حتی مواردی بسیار ساده تر از قبیل اجرای ساختمان با متراژی کمتر از نقشه های مصوب و یا حذف پارکینگ به دلیل عدم جانمایی صحیح ستونها نیز مهندسین ناظر را گرفتار دادگاه و مجبور به پرداخت خسارت کرده است.

بر اساس پرونده های مطالعه شده، در دادگاهها و محاکم قضایی مهندسین ناظر اگر مقصر شناخته شوند متناسب با سهم تقصیر خود محکوم به پرداخت خسارت و حتی در پاره ای موارد علاوه بر خسارت محکوم به تحمل حبس می شوند. اما شورای انتظامی نظام مهندسی محکومیت جبران خسارت نقدی و حبس ندارد.
شورای انتظامی بخشی از سازمان نظام مهندسی هر استان است که به تخلفات حرفه ای اعضای نظام مهندسین رسیدگی می نماید. در صورتی که مالک، سازنده، شهرداری و یا هر شخص حقیقی و حقوقی دیگری از مهندس ناظر نزد شورای انتظامی شکایت کند این شورا مستندات فعالیت مهندس را بررسی و در صورت تشخیصِ مقصر بودنِ مهندس، یکی از انواع مجازاتهای انتظامی را برای وی در نظر می گیرد.

منبع:mohandesinesakhteman.com

نکات مهم در تعویض ناظر ( ویژه مهندسین ناظر )

تعویض ناظر از مباحث پیشرفتۀ حرفه نظارت است. به این معنی که هم مهندس ناظر قدیم و هم مهندس ناظر جدید هر دو باید اطلاعات قوی در این زمینه داشته باشند. در غیر اینصورت هر دو به دردسر خواهند افتاد.
تعویض ناظر عموماً در مواردی اتفاق می افتد که مالک به هیچ عنوان از ناظر تمکین نمی کند. درنتیجه ناظر نیز که وقت و انرژی کافی برای درگیری با مالک را ندارد تصمیم می گیرد عطای آن کار نظارت را به لقایش ببخشد و به تعویض شدن رضایت دهد.
تعویض ناظر شرایط خاصی دارد. برخی مهندسان ناظر که از اطلاعات حقوقی پایینی برخوردارند از اصطلاح استعفای ناظر استفاده می کنند. اصطلاح استعفای ناظر به کلی غلط است. چرا که برای مهندس ناظر استعفا پیش بینی نشده است و فقط امکان تعویض وجود دارد. شهرداری برای تعویض ناظر فُرمی ارائه می نماید که سه نفر باید آن را در دفتر اسناد رسمی گواهی امضا نمایند. سه نفر عبارتند از ناظر قدیم، مالک و ناظر جدید.

وظایف و مسئولیت های ناظر گاز رسانی

مهندس ناظر گاز ؛ شرح وظایف و مسئولیتها

ورود مهندسان ناظر گاز به عرصۀ ساخت و ساز شهری و لزوم تأیید ناظر گاز برای نصب انشعابات گاز شهری، تاریخچه نسبتاً مختصری دارد. از اواسط دهه 70 ادارات گاز که مسئول نصب انشعابات و کنتورهای گاز بودند اقدام به امضای توافقنامه با سازمانهای نظام مهندسی نمودند. بر اساس توافقنامۀ فیمابین مقرر گردید مهندسان ناظر تأسیسات مکانیکی پس از گذراندن دوره های فشرده، صلاحیت نظارت گاز اخذ نمایند و قبل از نصب انشعاب گاز استاندارد بودن شرایط مکان متقاضیِ دریافت انشعاب، از لحاظ لوله کشی گاز، دودکشها، دریچه های تبادل هوا و امثالهم را کنترل و تأیید نمایند. دلیل امضای چنین توافقنامه ای حوادث متعدد گازگرفتگی و مرگ خاموش بود که همه ساله به دلیل اجرای غیراصولی لوله کشی گاز و یا دودکشها حادث می شد و باعث محکومیت ادارات گاز نصب کنندۀ انشعاب، در محاکم قضائی، می گردید و این محکومیت ها، هزینه های سنگین پرداخت بخشی از دیات فوت شدگان حوادث مرگ و میر ناشی از گازگرفتگی را به ادارات گاز تحمیل می کرد.

پس از اجرائی شدن توافقنامه های مذکور، مهندسان ناظر گاز که از سازمانهای نظام مهندسی صلاحیت خود را اخذ می نمودند، مسئولیت بازدید و مطابقت شرایط متقاضیان انشعاب گاز با استانداردهای مربوطه را بر عهده گرفتند. هم اکنون تقریباً در تمام نقاط کشور اخذ انشعاب و کنتور گاز منوط است به تأییدیه شرایط متقاضی توسط مهندس ناظر گاز که توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان معرفی شده است. شاید بتوان گفت در بین مهندسین ناظر ساختمان، مهندس ناظر گاز پرمسئولیت ترین باشد و بی دقتی او در کنترل اجرای دودکشها و دریچه های تأمین هوا ممکن است به مرگ همزمان چندین نفر در یک واحد مسکونی بیانجامد. اهم شرح وظایف ناظر گاز به ترتیب ذیل است:

1.     کنترل کیفیت لوله های انتقال گاز شهری و شیرآلات ربع گرد آن

2.     کنترل کیفیت جوشکاری لوله های گاز و تست کردن آن با فشار هوای کمپرسور و پیزومتر (فشارسنج)

3.     کنترل صلاحیت و کیفیت کار مجری گاز

وظایف ناظر معماری

• کنترل کفایت اطلاعات موجود در نقشه های معماری
• کنترل کفایت اطلاعات موجود در جدول های نازک کاری
• کنترل رعایت ضوابط شهرسازی درج شده در پروانه ساختمان و نقشه  ها شامل محل استقرار ساختمان، طول پیش آمدگی ها و ارتفاع آنها از کف تعیین شده، سطح اشتغال ساختمان، رعایت درصد اشغال، فاصله تا ساختمان ها و املاک مجاور و ابعاد و زاویه پخ ها و موارد مشابه
• کنترل انطباق کلی حجم و سطح نما با طرح معماری
• کنترل سطح زیر بنای پارکینگ ها، راهروها، محل آسانسور ها، پلکان ها، حیاط خلوت ها، فضاهای باز، فضاهای اختصاصی، انباری و سایر سطوح
• کنترل راه های دسترسی و ورودی ها به محوطه و ساختمان و انطباق آنها با نقشه مصوب معماری
• کنترل نحوه تقسیم بندی فضاها و انطباق آنها با نقشه
• کنترل نوع مصالح نازک کاری و نماسازی از نظر انطباق با طرح معماری و جداول نازک کاری (شامل جنس ،بافت، رنگ، مشخصات ویژه) و انطباق با استانداردهای ملی ایران
• کنترل فضاهای اختصاص یافته برای داکت ها و رایزرهای تاسیسات مکانیکی و برقی و اطمینان از انطباق آن ها با نقشه ها و ضوابط لازم الاجرا
• کنترل نحوه اجرای عناصر و تجهیزات نصب شده در داخل فضاها شامل سرویس های بهداشتی، سینک و شیرآلات و موارد مشابه
• کنترل مصالح سطوح نهایی دیوارها و سقف فضاها شامل تزئینات، نقاشی، کفپوش، و موارد مشابه
• کنترل جزئیات اجرایی فضاها از نظر انطباق با طرح معماری
• کنترل نوع، ابعاد و جنس درها و پنجره ها از نظر انطباق با طرح معماری و جدول نازک کاری
• کنترل جزئیات کف سازی (مصالح، شیب، عایق کاری) از نظر انطباق با طرح معماری
• کنترل انطباق محل اجرای قطعات الحاقی در داخل فضاها با نقشه معماری شامل شومینه، آرک، پیش آمدگی ها و فرو رفتگی ها
• کنترل اجرای ضوابط لازم الاجرای مربوط به معلولان و ناتوانان جسمی-  حرکتی
• کنترل انطباق نورپردازی داخلی فضاها با طرح معماری
• کنترل نحوه اجرای جزئیات معماری مربوط به صرفه جویی در مصرف انرژی
• کنترل نحوه اجرای جزئیات معماری مربوط به حفاظت ساختمان در برابر حریق
• کنترل نحوه اجرای جزئیات معماری مربوط به عایق بندی صدا و تنظیم صوت
• کنترل نحوه اجرای جزئیات معماری مربوط به علائم و تابلوها
• کنترل نحوه پیاده کردن هم بندی اسکلت و پی ساختمان (بخش های هادی بیگانه) در اجرای سیستم اتصال زمین
• کنترل نحوه پیاده کردن و اجرای محوطه سازی از نظر انطباق با طرح معماری
• کنترل نحوه اجرای عناصر محوطه شامل باغچه بندی و فضای سبز، نگهبانی، خیابان ها، مسیرها، نصب صندوق پستی، نیمکت ها، تلفن عمومی، سطل زباله و موارد مشابه
• مستند سازی و ثبت تکمیل دفترچه اطلاعات، ساختمان در حیطه وظایف خود

وظایف ناظر هماهنگ کننده

• مذاکره با صاحبکار و کسب اطلاع از برنامه وی برای اجرای ساختمان به اتفاق سایر مهندسان ناظر و مستند سازی آن
• کنترل و حصول اطمینان از اجرای ساختمان توسط سازنده مندرج در پروانه ساختمان
• کنترل و حصول اطمینان از حضور و کار مسئول ایمنی حسب الزام مقررات ملی ساختمان
• کنترل و حصول اطمینان از وجود اسناد کارگاهی در محل کارگاه شامل نسخه ای از نقشه های مصوب و پروانه ساختمان
• کنترل و حصول اطمینان از تهیه و نصب تابلو کارگاه ساختمان در محل مناسب در تمام مدت اجرای کار
• اخذ برگ انطباق ملک با اسناد ثبتی و مشخصات و حدود اربعه قانونی و نقشه های مصوب، مهر و امضاء شده توسط مهندس دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی از صاحبکار
• تنظیم برنامه نظارت بر اجرای ساختمان در چهارچوب برنامه تفصیلی اجرای کار که توسط سازنده ارائه می شود و اعلام موارد به هر یک از ناظران حسب مورد (هماهنگ با برنامه اجرا)
• اعلام تاریخ های تعهد و مواعد ضروری انجام موظف مورد تعهد به صاحبکار، سازنده و ناظران
• ارتباط مستمر و پیوسته با ناظران دیگر و اطلاع به آنان برای حضور در کارگاه در مواقع لازم (این مهم نافی حضور مستمر ناظران دیگر و اطلاع به آنان برای حضور در کارگاه نیست. در صورتی که حضور نداشتن یکی از ناظران در کارگاه موجب توقف عملیات اجرایی شود، ناظر هماهنگ کننده باید مراتب را سریعاً و به صورت کتبی به سازمان استان اطلاع دهد.)
• دریافت تذکرات کتبی و گزارش های هر یک از ناظران حسب مورد
• اخذ صورتجلسات و گزارش های مرحله ای اجرای ساختمان از ناظران ذیربط و تسلیم آن به مراجع مربوط ،منطبق با الزامات مبحث دوم مقررات ملی ساختمان (نظام های اداری)

وظایف ناظر برق

• بررسی کفایت اطلاعات موجود در نقشه های تاسیسات برقی
• کنترل مصالح تاسیسات برقی از نظر تهیه، حمل، نگهداری، استفاده در انطباق با نقشه ها و مشخصات فنی و استانداردهای ملی ایران
• کنترل امکانات تاسیسات برقی محل و نحوه اتصال تاسیسات ساختمان به آن
• کنترل ضرورت اقدامات خاص در موقع تخریب و گودبرداری از نظر تاسیسات برق شهری و برق کارگاه ساختمانی
• کنترل وضعیت و موقعیت مکانی و ارتفاعی اجزای تاسیساتی از دید نکات مربوط به تاسیسات برقی در تمام مراحل اجرای ساختمان
• کنترل نصب و اجرای عناصر تاسیسات برقی شامل مجموعه روشنایی، پریزها، کلیدها و موارد مشابه
• کنترل نصب و اجرای سیستم های تغذیه دستگاه های حرارتی و برودتی، آسانسورها و پله برقی و موارد مشابه
• کنترل نحوه نصب و بهره برداری ایمن آسانسور ها و پله های برقی از لحاظ سیستم برقی
• کنترل نصب و اجرای سیستم توزیع برق، تجهیزات تابلوهای برق، اتصال زمین
• کنترل نحوه اجرای سیم کشی ها و کابل کشی ها
• کنترل نحوه اجرای تجیهزات حفاظت و کنترل برقی شامل فیوزها، کلیدهای خودکار، کنتاکتورها و موارد مشابه
• کنترل نحوه اجرای سیستم های تلفن، رایانه، نمابر، تلکس، موارد مشابه
• کنترل نحوه اجرای سیستم های اعلام حریق
• کنترل نحوه اجرای سیستم های زنگ اخبار، احضار، ارتباط با ورودی (درباز کن)
• کنترل نحوه اجرای سیستم صوتی، پخش صوت، پیام رسانی
• کنترل نحوه اجرای آنتن مرکزی، تلویزیون، رادیو، صاعقه گیر و موارد مشابه
• کنترل پیش بینی برق اضطراری و اتصال آن به سیستم برق ساختمان
• کنترل نحوه اجرای سیستم های هوشمند برقی و الکترونیکی ساختمان
• کنترل نحوه اجرای سیستم اتصال زمین

وظایف ناظر تاسیسات

• کنترل کفایت اطلاعات موجود در نقشه های تاسیساتی مکانیکی
• کنترل مصالح تاسیسات مکانیکی از نظر تهیه، حمل، نگهداری، استفاده در انطباق با نقشه ها و مشخصات فنی و استاندارهای ملی ایران
• کنترل امکانات تاسیسات موجود در محل شامل آب، فاضلاب، گاز و نحوه اتصال تاسیسات ساختمان به شبکه های مربوط شهری
• کنترل ضرورت اقدامات خاص در موقع تخریب و گودبرداری از نظر تاسیسات مکانیکی
• کنترل وضعیت و موقعیت مکانی و ارتفاعی اجزای تاسیساتی در تمام مراحل اجرای ساختمان
• کنترل نصب و کارگزاری و اجرای عناصر تاسیساتی شامل مجموعه شیرها، شیرفلکه ها، پمپ ها و موارد مشابه و عایق کاری های لازم
• کنترل نحوه اجرای عناصر تامین و توزیع آب گرم مصرفی
• کنترل نحوه اجرای عناصر سیستم جمع آوری، تصفیه یا دفع فاضلاب و تعبیه هواکش از نظر مکانیکی
• کنترل نحوه اجرای عناصر سیستم تهیه، توزیع و ذخیره سازی سوخت (گاز، گازوئیل، نفت) و رعایت الزامات مربوط
• کنترل اجرای سیستم های کنترل دستگاه ها به منظور صرفه جوئی در مصرف انرژی
• کنترل اجرای سیستم های قطع کننده لرزه ای در تاسیسات مکانیکی
• کنترل نحوه اجرای عناصر سیستم تهویه مطبوع و تامین هوای تازه
• کنترل نحوه اجرای کانال های کولر و نصب و راه اندازی کولرها
• کنترل نحوه اجرای سیستم تخلیه هوای آلوده
• کنترل نحوه نصب و بهره برداری ایمن آسانسورها و پله های برقی از لحاظ مکانیکی
• مستند سازی و ثبت و تکمیل دفترچه اطلاعات ساختمان در حیطه وظایف خود

نحوه تمدید قرارداد نظارت و دریافت حق الزحمه نظارت

مراحل تمدید قرارداد نظارت و دریافت حق الزحمه نظارت

حق الزحمۀ نظارت از جمله مهمترین امور حرفۀ نظارت است که متأسفانه تمهیدات اصولی و مطمئنی برای آن پیش بینی نشده است. همین امر باعث چالشها و تعارضاتی فیما بین مهندسان ناظر و کارفرمایان ساختمانی شده است. البته این چالشها و تعارضات بیشتر در مورد حق الزحمۀ سالهای دوم و بعد از آن مصداق پیدا می کند. چرا که تقریباً در تمامی استانهای کشور ارجاع کار نظارت از طریق سازمانهای نظام مهندسی انجام و حق الزحمۀ نظارت به واسطۀ سازمان نظام مهندسی ساختمان به مهندسان ناظر پرداخت می شود. لذا حق الزحمۀ سال اول مسأله ساز نخواهد بود.

لکن پس از اتمام سال اول چالش مذکور آغاز می شود. با توجه به اینکه سازمانهای نظام مهندسی ساختمان برای استیفای حقوق مهندسان ناظر قدرت اجرائی ندارند، در این زمینه ورود مؤثری نمی نمایند و برای تمدید قرارداد نظارت حداکثر به صدور فیش تمدید قرارداد اکتفا می کنند. از سوی دیگر مهندسان ناظر با توجه به قدرت قانونی بالایی که دارند خود مستقیماً وارد این موضوع می شوند که البته در بسیاری موارد، آسیب هایی را نیز به دنبال دارد.