مسئولیت نظارت ساختمان

 اهمیت و کاربردی بودن حرفه مهندسان، آنها را از دیدگاه حقوقی، در برابر سه نوع مسؤولیت مدنی، کیفری و حرفه ای قرار می دهد. صرف نظر از اینکه مدت مسؤولیت باید با مدت زمان بیمه، عمر مفید مصالح و یا مدت توافق شده در قرارداد تناسب داشته باشد

سؤال پیش رو این است که آیا این مسؤولیت دایمی است یا محدود به دورانی مشخص؟

خوب است که در ابتدا تعریفی مشخص از مسؤولیت داشته باشیم، از دیدگاه حقوقدانان، مسئولیت عبارت است از رابطه حقوقی ناشی از فعل یا ترک فعل زیان آور در قوانین حقوقی کشورمان ایران، هر کس زیانی به دیگری وارد آورد، طبق قاعده عقلی و فقهی لا ضرر و الاضرار، باید آن را جبران کند. از این رو است که تصمیم مهندسان باید از هر گونه عیب و ایرادی به دور باشد.

بر اساس قوانین و رویه قضایی ایران در قراردادهای بین کارفرما و مهندسان شرط عدم مسؤولیت موجه نیست و مهندس ساختمان با توجه به معیارهای قانونی و استانداردهای حرفه ای، مسئول نتیجه اقدامات خود است.

بارها دیده شده که مهندس در پایان دوره نظارت،

وظایف و مسئولیت های ناظر گاز رسانی

مهندس ناظر گاز ؛ شرح وظایف و مسئولیتها

ورود مهندسان ناظر گاز به عرصۀ ساخت و ساز شهری و لزوم تأیید ناظر گاز برای نصب انشعابات گاز شهری، تاریخچه نسبتاً مختصری دارد. از اواسط دهه 70 ادارات گاز که مسئول نصب انشعابات و کنتورهای گاز بودند اقدام به امضای توافقنامه با سازمانهای نظام مهندسی نمودند. بر اساس توافقنامۀ فیمابین مقرر گردید مهندسان ناظر تأسیسات مکانیکی پس از گذراندن دوره های فشرده، صلاحیت نظارت گاز اخذ نمایند و قبل از نصب انشعاب گاز استاندارد بودن شرایط مکان متقاضیِ دریافت انشعاب، از لحاظ لوله کشی گاز، دودکشها، دریچه های تبادل هوا و امثالهم را کنترل و تأیید نمایند. دلیل امضای چنین توافقنامه ای حوادث متعدد گازگرفتگی و مرگ خاموش بود که همه ساله به دلیل اجرای غیراصولی لوله کشی گاز و یا دودکشها حادث می شد و باعث محکومیت ادارات گاز نصب کنندۀ انشعاب، در محاکم قضائی، می گردید و این محکومیت ها، هزینه های سنگین پرداخت بخشی از دیات فوت شدگان حوادث مرگ و میر ناشی از گازگرفتگی را به ادارات گاز تحمیل می کرد.

پس از اجرائی شدن توافقنامه های مذکور، مهندسان ناظر گاز که از سازمانهای نظام مهندسی صلاحیت خود را اخذ می نمودند، مسئولیت بازدید و مطابقت شرایط متقاضیان انشعاب گاز با استانداردهای مربوطه را بر عهده گرفتند. هم اکنون تقریباً در تمام نقاط کشور اخذ انشعاب و کنتور گاز منوط است به تأییدیه شرایط متقاضی توسط مهندس ناظر گاز که توسط سازمان نظام مهندسی ساختمان معرفی شده است. شاید بتوان گفت در بین مهندسین ناظر ساختمان، مهندس ناظر گاز پرمسئولیت ترین باشد و بی دقتی او در کنترل اجرای دودکشها و دریچه های تأمین هوا ممکن است به مرگ همزمان چندین نفر در یک واحد مسکونی بیانجامد. اهم شرح وظایف ناظر گاز به ترتیب ذیل است:

1.     کنترل کیفیت لوله های انتقال گاز شهری و شیرآلات ربع گرد آن

2.     کنترل کیفیت جوشکاری لوله های گاز و تست کردن آن با فشار هوای کمپرسور و پیزومتر (فشارسنج)

3.     کنترل صلاحیت و کیفیت کار مجری گاز

مسئولت های ناظر در صورت عدم اجرا مطابق نقشه

تخلفات و نواقص سازه ای و هر گونه خطائی که منجر به عدم استحکام سازه می شود بسیار جدی و قابل توجه است. ذکر تخلفات و نواقص سازه ای مثل تعداد میلگردها در سازه های بتن آرمه و یا عدم تطابق مقاطع تیرآهنها با نقشه در سازه های فولادی و یا ضعف بتن و امثالهم در گزارشات مرحله ای مشکلی را حل نمی کند بلکه مشکلاتی را هم برای مهندس ناظر ایجاد می نماید. چراکه در پایان کار شهرداری ناظر را مجبور می کند تمام مواردی که به عنوان عدم استحکام گزارش کرده را تاییدِ استحکام نماید.

در صورت مشاهدۀ نواقص و تخلفات سازه ای مهندس ناظر می بایست شفاهاً و با لحنی کاملاً جدی و دوستانه از مالک بخواهد نسبت به رفع نواقص و تخلفات و تطابق دقیق سازه با نقشه ها اقدام نماید. در اینجا ناظر باید به مالک متذکر شود که به هیچ عنوان حق بتن ریزی و یا ادامۀ کار تا قبل از رفع نواقص و تخلفات سازه ای، ندارد. مهندس ناظر باید با لحنی کاملاً جدی به مالک متذکر شود که در صورت ادامۀ کار با این وضعیت، خود را به دردسر بزرگی گرفتار خواهد کرد.

مهندسان ناظر باید توجه داشته باشند که بر اساس قانون، تنها به دلیل نقص در موارد ایمنی کارگاه و احتمال بروز حادثه می توانند از ادامۀ عملیات جلوگیری نمایند. این مجوز در ماده 7 آیین نامۀ حفاظتی کارگاههای ساختمانی به مهندسان ناظر داده شده است. در سایر موارد و از جمله نواقص و تخلفات سازه ای، دستور جلوگیری از عملیات، مشکلاتی را برای ناظر ایجاد خواهد نمود.

در صورت عدم توجه مالک به اخطارِ ناظر و ادامۀ عملیات با همان وضعیتِ عدم استحکام و نواقص سازه ای مهندس ناظر آن دردسر بزرگ را به ترتیب ذیل برای مالک ایجاد خواهد کرد.
1.گزارش عدم رعایت موارد ایمنی و احتمال زیاد وقوع حادثه و دستورجلوگیری فوری از عملیات به دفتر خدمات شهرداری
2. اظهارنامۀ قضائی به مالک و تذکر موارد عدم رعایت الزامات ایمنی و دستور توقف کامل کار تا رفع موارد عدم ایمنی و تایید مجدد ناظر
3. نامه به بازرسی ادارۀ کار و شرح وضعیت خطرناک ایمنی کارگاه و اعلام جلوگیری فوری از ادامۀ کار (کپیِ گزارش و اظهارنامه به این نامه پیوست می شود)
4. نامه به ریاست سازمان نظام مهندسی و شرح موارد نقص در رعایت ایمنی در کارگاه و لزوم تعطیلی کارگاه تا تصحیح موارد مربوطه و تایید مهندس ناظر
5. در صورت عدم جلوگیری توسط شهرداری؛ نامه به بازرسی شهرداری با الصاقِ کپیِ گزارش جلوگیریِ مربوطه و تقاضا جهت رسیدگی به تخلفات ماموران شهرداری ناحیه

پس از این نامه ها مالک به قدرت مهندس ناظر پی خواهد برد و به دست و پای وی خواهد افتاد تا تاییدیه ای برای فعالیت مجدد کارگاه صادر نماید. در این زمان مهندس ناظر مالک را مجبور به رفع کلیۀ ایرادات سازه ای و سپس رفع کلیۀ نواقص ایمنی کارگاه خواهد کرد و سپس تاییدیۀ ادامۀ عملیات را صادر خواهد کرد.

مهندس ناظر خبره با توجه به تسلطی که نسبت به قوانین ساخت و ساز دارد گاهی مجبور می شود با توسل به موارد ایمنی نسبت به رفع نواقص سازه ای و عدم استحکام اقدام نماید. البته توجیه کردن مالک در همان ابتدا و با اخطارهای شفاهی برای هر دو طرف کم هزینه تر خواهد بود. اما در برخی مواردِ حاد مهندس ناظر مجبور به اعمال قدرت در کارگاه خواهد شد.

منبع:@mohandesenazer

نحوه ابلاغ دستورکار ( ویژه مهندسین ناظر )

نحوه ابلاغ دستورکار به مجری

مهندس ناظر ( یا دستگاه نظارت ) شخص حقیقی یا حقوقی دارای پروانه اشتغال به کار مهندسی است که در یکی از رشته‌های موضوع قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان بر اجرای صحیح عملیات ساختمانی ابنیه ساختمانی نظیر سازه ساختمان، معماری ساختمان، تأسیسات برقی و مکانیکی ساختمان جهت رعایت اصول و مقررات ملی ساخت و ساز توسط مجری ساختمان در حیطه صلاحیت مندرج در پروانه اشتغال خود نظارت می‌نماید

از جمله مهمترین وظایف مهندس ناظر ابلاغ دستورکار در مراحل مختلف عملیات ساختمانی ست. در حالیکه که مهندس ناظر هیچگونه نیروی اجرایی ندارد و در عین حال مسوولیتها و اختیارات بسیار گسترده ای توسط قانون به او سپرده شده است، تنها ابزار او برای عمل به تعهداتش، قلم اوست. مهندس ناظر با ذکر موارد مختلف در گزارشات مرحله ای و دستور کارها، بار قانونی سنگینی بر عهده مالک، مجری و یا شهرداری قرار می دهد. بنابراین، وی میبایست این ابزار ارزشمند را خوب بشناسد و نحوه کاربرد آن را به خوبی بیاموزد.

دستور کار با این چارچوب کلی آغاز می شود:

جناب آقای/ سرکار خانم ........................(مالک/مجری/نماینده مالک) محترم ملک به شماره پرونده شهرداری ..................... به آدرس (دقیقاً آدرس مندرج در پروانه) ................................... بدین وسیله اینجانب .......................... مهندس ناظر ساختمان فوق الذکر دستور کار ذیل را در مورخه ............................ به جنابعالی ابلاغ می نمایم.

در پاراگراف های بعدی موارد، به ترتیب اولویت ذکر می گردند. دستورکار، در پایان، با ذکر تاریخ توسط ناظر، مهر و امضا می گردد. سپس از روی آن کپی تهیه می شود و اصل دستور کار به مالک تسلیم و بر روی کپی آن از وی رسید گرفته می شود. رسید مالک بر روی کپی (نسخۀ کاربنی) دستورکار می بایستی حائز 4 مورد باشد؛ 1- نام و نام خانوادگی، 2- امضاء، 3- تاریخ، 4-جمله «دستورکار فوق به اینجانب ابلاغ و تفهیم گردید».

همیشه هنگام بازدید، بهتر است کاربن و گیره کاغذ، همراه مهندس ناظر باشد تا در موارد محدودیت های زمانی و یا در صورت عدم دسترسی به دستگاه فتوکپی، بتوان دستورکار را در دو نسخه تهیه نمود. لازم به توضیح است که در محاکم قضایی و شورای انتظامی دستورکارِ دست نویس باارزش تر و قابل استنادتر از دستورکار تایپ شده است.

منبع: @mohandesenazer