دیافراگم صلب و انعطافپذیر
مطلب زیر از کانال دکتر علیرضایی@AlirezaeiChannel اقتباس شده است:
دیافراگمها سیستمهای افقی هستند که نقش انتقال بارهای زلزله به سیستمهای مقاوم جانبی بار بر عهده دارند. همچنین نقش دیگر آنها تحمل و انتقال بارهای ثقلی نیز هست. به دلیل اندرکنش بین رفتار درون صفحه و برون صفحه، بررسی انتقال بارهای در دیافراگمهای افقی پیچیده میباشد. در شکل زیر پاسخ دیافراگمهای صلب و انعطاف پذیر در برابر بارهای جانبی نشان داده شده است.
انعطافپذیری دیافراگمها ناشی از نرم بودن آنها و یا سخت بودن سیستم مقاوم جانبی است. دیافراگمها در سه نوع، صلب، انعطافپذیر و نیمه صلب طبقهبندی میشوند. در صورتی که سختی دورن صفحه دیافراگم زیاد باشد، آن را به صورت دیافراگم صلب در نظر میگیرند. در دیافراگم صلب، نیروهای جانبی به نسبت سختی هر یک از عناصر مقاوم قائم، بین آنها توزیع میشوند. لیکن در دیافراگم انعطاف پذیر، به صورت یک تیر دو سر ساده، نیروها به نسبت سطح بارگیر جانبی آنها بین عناصر مقاوم جانبی توزیع میشوند. همانطور که از شکل زیر پیداست، با افزایش ارتفاع طبقه، سختی دیوارها کاسته میشود و بطور مشابه با افزایش طول دهانه دیافراگم، سختی دیافراگم دچار نزول میشود.
همانطور که پیداست، دیافراگمهای انعطاف پذیر قادر به چرخشی که در دیافراگمهای صلب حول مرکز سختی رخ میدهد، نخواهند بود. در سازههای واقعی، دیافراگمها نه انعطاف پذیر و نه کاملاً صلب هستند و تنها برای سادهسازی روند تحلیل آنها را صلب یا انعطافپذیر در نظر میگیرند. در واقع دیافراگمهای موجود را میتوان به صورت نیمه صلب در نظر گرفت.
پاسخ دیافراگمهای صلب و انعطاف پذیر در برابر بارهای جانبی؛ توزیع نیروی جانبی (بالا) برای صلب(چپ) و انعطاف پذیر (راست) و تغییرمکانهای دیافراگم(پایین)
دیافراگمها را میتوان به صورت یک تیر عمیق مانند شکل زیر در نظر گرفت. نکته بسیار مهمی را که در طراحی تیرهای عمیق باید مد نظر قرار داد این است که بسط رفتار تیرهای معمولی به تیرهای عمیق کاملا نادرست است. چرا که بررسیهای مختلف نشان داده که رفتار ارتجاعی تیرهای بتن مسلح با رفتار تیرهای معمولی متفاوت است.
این تفاوت اساسأ به اثر تنشهای قائم در مقطع و تغییر شکلهای برشی در این اعضا نسبت داده میشود. تیر عمیق دارای تغییر شکل برشی قابل توجهی است بنابراین استفاده از نظریه خمش ساده برای پیش بینی رفتار آن نامناسب است هم چنین از آنجایی که توزیع تنش و کرنش درمقطع آن غیر خطی است بنابراین نیاز به تحلیل جداگانهای برای تحلیل این تیرها میباشد. در این مدلسازی، جان تیر همان دیافراگم و بالها عناصر مقاوم جانبی هستند. تحلیل دقیق دیافراگمهای نیمه صلب بسیار پیچیده میباشد. معمولاً برای توزیع بارهای جانبی در دیافراگمهای نیمه صلب آنها را به صورت تیرهای پیوسته بر روی تکیهگاههای ارتجاعی در نظر میگیرند.
تشبیه دیافراگم افقی به تیر عمیق؛ توزیع نیرو(چپ) و خرابیهای متداول(راست)
در بسیاری از نرمافزارهای تحلیل امکاناتی وجود دارد که میتوان دیافراگمها را به صورت کاملاً صلب در نظر گرفت. در این حالت تعداد درجات آزادی برای هر کف به سه کاهش مییابد (دو درجه آزادی انتقالی و یک درجه آزادی پیچشی). شکل زیر نمونههایی از دیافراگمهایی را نشان میدهد که به سبب هندسه آنها نبایستی به صورت یکپارچه صلب در نظر گرفته شوند. در حالاتی که برخی از ستونها در یک طبقه به دیافراگم کف متصل نیستند نبایستی آنها را جزو دیافراگم صلب در نظر گرفت زیرا با این مدلسازی تغییر مکانهای آنها به مانند دیافراگم خواهد بود.
نمونهای از دیافراگمها که به سبب هندسه نمیتوان آنها را صلب فرض نمود