|
|
|
|
|
|
|
|
| دانلود مبحث ششم | ||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
دانلود قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان |
توجه: مطالب زیر در خصوص خاموت های ویژه نمی باشد و در آینده در این خصوصی مطلبی منتشر خواهد شد:
طراحی خاموت در ستون ها بسیار سریع و ساده می باشد که برای طراحی آن ها بایستی دو پارامتر را تعیین کنیم. سایز آرماتور و فاصله دو خاموت متوالی از یکدیگر. با فرض اینکه ابعاد مقطع ستون ۵۰*۵۰ سانتی متر و ۱۲ عدد آرماتور طولی به قطر ۲۰ داشته باشیم به طراحی خاموت ستون می پردازیم.
مبحث نهم را باز کرده مطابق با بند ۹-۱۵-۱۲-۲، قطر خاموت ها نباید کمتر از ۱/۳ قطر بزرگترین میلگرد طولی با قطر حداکثر ۳۰ میلی متر و ۱۰ میلیمتر برای میلگردهای طولی با قطر بیش از ۳۰ میلی متر باشد. بنابراین قطر آرماتور خاموت را ۱۰ انتخاب می کنیم.
در گام بعدی بایستی فاصله دو خاموت متوالی را تعیین کنیم. مطابق با بند ۹-۱۵-۱۲-۴ فاصله هر دو خاموت متوالی از هم نباید بیشتراز مقادیر زیر باشد.
الف) ۱۲ برابر قطر کوچکترین میلگرد طولی
ب) ۳۶ برابر قطر میلگرد خاموت
پ) کوچکترین بعد عضو فشاری
ت) ۲۵۰ میلی متر
بنابراین فاصله دو خاموت متوالی ۵۰۰ میلیمتر (کوچکترین بعد عضو فشاری) خواهد شد.
بنابراین تا اینجا سایز آرماتور خاموت و فاصله دو خاموت متوالی را از هم تعیین کردیم. حال می خواهیم نحوه آرایش خاموت در مقطع را مشخص کنیم.
مطابق با بند ۹-۱۵-۱۲-۲-۵ این آرماتورها بایستی به نحوی مناسب مهار شوند.
الف) هر میلگردی که در گوشه های عضو واقع شود.
بنابراین خاموتی بسته که ۴ میلگرد گوشه را مهار کند در مقطع در نظر می گیریم.
ب) هر میلگرد غیر گوشه ای به صورت حداکثر یک در میان.
این شرط آیین نامه در جهت عمودی برقرار بوده اما در جهت افقی بایستی آرماتور طولی وسط را با قلاب تک شاخه مهار کرده و یا از رکابی استفاده کنیم. (همانطور که مشاهده می کنید ما از تک شاخه (سنجاقی) استفاده کردیم.)
ج) هر میلگردی که فاصله آزاد آن تا میلگرد نگهداری شده مجاور بیشتر از ۱۵۰ میلیمتر باشد.
از آنجایی که فاصله مرکز تا مرکز آرماتورهای طولی در جهت قایٔم بیشتر از ۱۵۰ میلیمتر است برای برقرار نمودن این بند از یک تک شاخه (سنجاقی) در جهت افقی استفاده می کنیم.
آیین نامه از حیث عدم رعایت خم 135 درجه در قلاب سر خاموت ها. ایراد عدم چرخشی بستن خاموت ها در قسمت قلابی سر خاموت. عدم خم 135 درجه در یک سر سنجاقک ها
خم خاموت ها باید به صورت چرخشی اجرا شود و خم خاموت های داخلی باید ۱۳۵ درجه باشد
ترک خوردگی سازه های بتن مسلح برای سال های متمادی موضوع بسیاری از مطالعات بوده است. ترک خوردن از موضوعات مهم می باشد زیرا منجر به تخریب زودرس سازه و خوردگی آرماتورها و در نهایت زوال مقاومت در سازه می گردد. سالیانه مبالغ بسیار زیادی جهت مقاوم سازی و بازسازی سازه های بتن مسلح ترک خوده هزینه میشود. برای طراحی یک طرح اختلاط مناسب برای سازه های بتن مسلح بدون ترک مطالعه ی
پیش تر مطلبی در خصوص سیستم مهاربند کمربندی انتشار داده شد که به عنوان یک راه حل اساسی در حل مسئلۀ واژگونی ساختمانهای مرتفع، توسط درگیر کردن کل سازة پیرامون برای تحمل نیروهای جانبی به آن اشاره شد.
جهت مطالعه کامل آن مطلب می توانید به لینک زیر مراجعه کنید:
http://civil.blog.ir/post/502/Outrigger%20Braced%20Structures
در این مطلب قصد داریم به یکی دیگر از سیستم ها ناشناخته و کمتر شناخته شده در مهاربندها بپردازیم :
همانگونه که پیش تر بدان اشاره شد، یکی از متداول ترین روش ها برای مقابله با نیروهای جانبی در سازه های فولادی استفاده از سیستم مهاربندی فولادی است. در حالت متداول برای مهاربندی سازه،در یک یا چند دهانه از طبقه نخست تا بالاترین طبقه ساختمان به صورت پیوسته و بدون جابجایی در ارتفاع ، مهاربندقرارداده می شود. اما این تنها راه و مناسب ترین شیوه برای مهاربندی سازه نیست.
با وجود این که در سال های اخیر شاهد اسقبال خوب کارفرمایان و مهندسان از سقف هایی همچون دال بتنی، وافل ، کامپوزیت، عرشه فولادی و … هستیم اما سقف تیرچه بلوک همچنان به وفور در ساختمان ها اجرا می شود. علی رغم تمام معایبی که برای این نوع سقف ها عنوان می شود، می توان با رعایت ضوابط و استاندارد ها به یک سقف با کیفیت و با اطمینان رسید.
تیرچه ها عملکرد T شکل دارند و به همین شکل نیز طراحی می شودند و برای جلوگیری از پیجش این تیر ها از کلاف های میانی استفاده می گردد. یک از منابع مفید در طراحی این سقف ها دستورالعمل طراحی و اجرای سقف های تیرچه بلوک (تیرچه های پیش ساخته خرپایی و تیرچه های فولادی با جان باز) نشریه ۵۴۳، ۱۳۹۰ می باشد.
دستورالعمل طراحی و اجرای سقف های تیرچه و بلوک، حداکثر طول دهانه های قابل پوشش توسط تیرچه های پیش ساخته منفرد (تکی) را به ۸ متر محدود کرده است اما توصیه نموده است این تیرچه ها برای طول بیشتر از ۷ متر استفاده نشود.
نقایص و اشکالات رایج پروژه های ساختمانی استخراج شده توسط دفتر مقررات ملی و کنترل ساختمان از گزارش های نظارت عالیه کلیه استان ها :
1.کم توجهی به خاموت گذاری صحیح در محل اتصال تیر به ستون در اجرا2.کم توجهی به خاموت گذاری صحیح در محل اتصال ستون به شالوده
3.کم توجهی به خم های 90و 135درجه در میلگردهای عرضی (خاموت) در اجرا
4.حذف سنجاق (خاموت میانی)ستون و دیوار
5.اجرای ستون کوتاه
6.کم توجهیبه اجرای ریشه پله
7.کم توجهی به رعایت طول مهاری مناسب تیرچه های سقف در داخل تیر بتنی
8.کم توجهی به اجرای مناسب کلاف های عرضی سقف
9.کم توجهی به مهار مناسب و در برخی موارد مهارنکردن اجزای غیر سازه ای,بویژه دیوارهای پیرامونی
10.کم توجهی به انجام آزمایشات ژئوتکنیک ,مقاومت فشاری بتن , آزمایش میلگردهای مصرفی و تست جوش یا در صورت انجام آزمایش ,عدم وجود یا ناقص بودن شیت های آزمایشگاهی تایید شده توسط ناظر در پرونده شهرداری
11.ایجاد صدمه به سازه اصلی جهت اجرای لوله کشی ساختمان
1.عدم رعایت تراکم و سطح اشغال مجاز زمین
2.کم توجهی به اجرای اسکوپ سنگ نمای ساختمان
3.کم توجهی به عایق بر روی کرسی چینی
4.کم توجهی به قفل و بست دیوارها در محل اتصال به سقف
1.کم توجهی به اجرای سیم ارت در سیستم روشنایی ساختمانها
2.استفاده از لوله خرطومی به جای استفاده از لوله های مقاوم در برابر آتش
3.کم توجهی به اجرای هم بندی اصلی برای هم ولتاژکردن
4.کم توجهی به استفاده از ترمینالهای پیچی در اتصالات سیم ها به همدیگر و انشعابات از سیم ها
5.کم توجهی به اجرای صحیح لوله کشی سیستم های گرمایی و سرمایی ساختمان
6.کم توجهی به اجرای صحیح بست و تکیه گاه در لوله و سایر اجزای لوله کشی تاسیسات بهداشتی ساختمان
7.کم توجهی به اجرای صحیح لوله کشی هواکش فاضلاب
1.کم توجهی به استفاده از وسایل و تجهیزات حفاظت فردی
2.کم توجهی به رعایت موارد مرتبط بادوسایل و سازه های حفاظتی از قبیل :سرپوش حفاظتی ,تورهای ایمنی ,سقف موقت و جلوگیری از سقوط افراد و غیره
1.استفاده از بلوکهای پلی استایرن غیر استاندارد
2.استفاده از تیرچه فاقد استانداردهای لازم
3.کم توجهی به کنترل و نظارت دقیق بر کیفیت بتن مصرفی
طراحی اتصالات مهاربندها همواره یکی از مراحل مهم در طراحی می باشد، هرچند می توان از نرم افزار Etabs مقطع مهاربند را استخراج کرد ولی میزان طول جوش صفحه گاست پلیت به تیر و ستون و همچنین طول جوش مهاربند به ورق گاست پلیت ، ضخامت گاست پلیت و … همگی تابعی از شرایط سازه ( دهانه ، ارتفاع طبقه و المان مهاربند) هستند.
جداولی که به پیوست برای دانلود قرار داده می شود توسط شهرداری شیراز تهیه شده است و جهت طراحی سریع و دقیق مهاربند ها بسیار کاربردی است و از همه مهمتر آنکه هندسه مهاربند نیز در این جداول مشخص است.
به زودی فیلمی آموزشی از نحوه ترسیم مهاربند در اتوکد منتشر خواهم کرد.
نمونه ای از این جداول را در زیر می توانید مشاهده کنید:
Bracing connection Table [Etabs-SAP.ir] 
همواره پیش از شروع نقشه های سازه ، یک سری توضیحات و نکات مهم در هنگام اجرا به پیمانکار ابلاغ می گردد که بسیار حائز اهمیت است. این توضیحات بسته به فولادی یا بتنی بودن و به طور کلی شرایط سازه تفاوت می کند. آنچه در زیر برای دانلود قرار داده می شود توضیحاتی در خصوص کارهای فولادی (مشخصات متریال فولاد، مشخصات الکترود مصرفی، رواداری نصب اسکلت فولادی، مشخصات پیچ و مهره مصرفی، نکات مهم در خصوص رنگ آمیزی و ضخامت رنگ در اسکلت فولادی، نکات پیش از جوشکاری، نکات حین جوشکاری، روارداری های ابعادی، نکات ساخت ستون مرکب با بست های موازی و مورب، وصله ستون های فولادی، شرایط پذیرفته شده جوش جوش، نفوذی، انگشتانه و کام)
در خصوص کارهای بتنی ( نکات نگهداری مصالح و میگردها، مشخصات متریال میگرد و بتن، کاور بتن، فواصل میگرد ها، خم میلگردها، وصله میلگردها، قالب برداری و پایه های اطمینان، نکات بریدن و خم کردن میلگردها، طول مهاری میلگرد ها و…)
همجنین نکات مهم در گودبرداری و سازه نگهبان
نکات تیر شمشیری راه پله
نکات مهم در والپست ها دیوارهای جداکننده
نکات بازشو ها و نعل درگاه ها
به صورت کامل همراه با نقشه های اجرایی مطابق با ضوابط و استاندارد ها ارائه شده است.
حجم: کمتر از یک مگابایت
۷ صفحه A3 اتوکد
با فرمت DXF و قابل ویرایش
استفاده از FRP به جهت مقاوم سازی ساختان، تکنیک جدید است و مدتی هم هست که در ایران فراگیر شده است اما ذکر چند نکته را ضروری می دانم:
1. الیاف FRP برای افزایش شکل پذیری اجزای سازه ای (تیر و ستون) بسیار مناسب هستند ولی کمک چندانی به افزایش سختی سازه نمی کنند، پس چنانچه ساختمان به جهت سختی مشکل داشته باشد، استفاده از این الیاف، جهت مقاوم سازی ساختمان کار درستی نیست.
2. الیاف FRP در ستون های و مقاطع دایره ای بهترین عملکرد را دارند و در ستون های مربعی شکل تا حدودی از عملکرد آن ها و تاثیر این الیاف کاسته می شود، این الیاف در ستون های کتابی و دیوارها عملا کارکردی ندارد مگر آنکه ترتیبی اتخاذ گردد تا ضریب شکل این مقاطع افزایش یابد.
نویسنده: علیرضا خویه
کارشناس ارشد مهندسی عمران-زلزله
مجری طرح های مقاوم سازی ساختمان ها
تماس: 09120453389
پیش از شروع مطلب باید به صراحت اعلام شود که اصطلاح ساختمان ضد زلزله ( آنچه عموم مردم اظهار می دارند) اصلا درست نیست و ما ساختمان ضد زلزله نداریم مگر منظور استفاده از میراگرهای زلزله باشد که در ایران بسیار کم وجود دارند و فقط برخی بیمارستان ها و ساختمان های خاص و حساس این مراگر ها را دارند.
هرچند که نمی توان یک نسخه برای تمامی ساختمان های یک شهر پیچید و عنوان نمود که فقط چه ساختمان هایی در برابر زلزله در امان خواهند بود ولی می توان با یک نگاه کلی با درصد بسیار مناسبی در خصوص آسیب پذیری ساختمان ها اظهارنظر کرد.
توجه کنید که مواردی که در این مطلب به آن ها اشاره می شود کلی بوده و با نگاه کلی به روند طراحی تا اجرای ساختمان ها و نگهداری آن ها عنوان شده است و به این معنا نیست که اگر ساختمانی که آسیب پذیر عنوان می شود قطعا آسیب می بیند و خراب می شود در زلزله بلکه با درصد بسیار بالایی می توان به آسیب پذیر بودن ساختمان مذکور اشاره نمود.
آنچه در این مطب به آن خواهم پرداخت بیشتر در شهر تهران عمومیت دارد و در برخی شهرستان مانند مشهد، اصفهان و تبریز ممکن است اصلا صادق نباشد.
پیش از آنکه به بررسی ساختمان ها بپردازیم بهتر است آن ها را دسته بندی کنیم:
ساختمان های شهر را می توان به سه دسته ساختمان های بتنی، فولادی و بنایی تقسیم بندی کنیم.
ساختمان های بنایی در تهران عموما قدیم ساخت بوده اند ولی در شهرستان ها این ساختمان ها بسیار متداول هستند.
به جهت اقتصادی بودن ساخت، این ساختمان ها بسیار مورد توجه هستند. باید در نظر داشت که این ساختمان ها چنانچه مطابق با ضوابط استاندارد 2800 طراحی و ساخته شوند می توانند در برابر زلزله بسیار عالی عمل کنند. برخلاف تصور عموم مردم که این سازه ها را ضعیف در برابر زلزله می پندارند ولی با رعایت درست همه ضوابط ، استانداردهای مباحث مقررات ملی می توان به یک ساختمان امن و مطمئن در برابر زلزله رسید.
ساختمان های بنایی نباید بیشتر از 2 طبقه ساخته شوند و نهایتا 3 طبقه باید باشند (آن هم با رعایت برخی ضوابط اطمینان بخش) همین موضوع یعنی کم بودن تعداد طبقات یکی از مزیت های این ساختمان هاست.
عمده ی ضعف ساختمان های بنایی در عدم مقاومت نیست، بلکه ضعف در عدم یکپارچگی اجزای سازه ای (دیوار باربر، ستون ها و تیرها و سقف ها) با یکدیگر می باشد. یعنی اتصال درستی میان این اجزا برقرار نیست که البته همه ی ضوابط استاندارد 2800 و سایر مباحث مقررات ملی تلاش بر همین دارند تا یکپارچگی کل سازه را تامین کنند.
کلاف بندی درست این ساختمان ها و همچنین تامین مقدار طول دیوار در راستاهای متعامد مهمترین موضوع در طراحی این ساختمان هاست که باید با دقت فراوانی هم در طراحی و هم در اجرا مدنظر قرار گیرند.
موضوعی که بیشتر در این ساختمان ها ممکن است مورد غفلت واقع شود، فونداسیون و پی ساختمان های بنایی می باشد. متاسفانه ساختمان بنایی قدیم ساخت فاقد پی و فونداسیون مناسب و شناژ بندی صحیح هستند و در برخی موارد فقط از شفته آهک استفاده شده است.
ساختمان های بنایی چنانچه مطابق با استاندارد 2800 ساخته شوند به سلامت می توانند زلزله را بگذرانند و آسیب جدی نبینند ولی چنانچه این ضوابط رعایت نشده باشند و یا قدیم ساخت باشند حتما باید مقاوم سازی شوند چرا که ممکن است به کلی تخریب شوند و خسارت های جانی بسیاری را پدید آورند.
متاسفانه اغلب مردم بتن را محکم تر از فولاد می پندارند و ذهنیت بسیار خوبی نسبت به ساختمان های بتنی نسبت به سایر ساختمان ها دارند. هرچند که به لحاظ مقاومت ساختمان های فولادی و بتنی تفاوت چندانی ندارند ولی ساختمان های بتنی غالبا به درستی اجرا نمی گردند.
در شهر تهران به لحاظ فاصله بسیار زیاد کارخانه های بتن تا ساختمان درحال ساخت و طی مسافت بسیار زیاد تراک میکسر، از کیفیت بتن بسیار کاسته شده و بتن به مقاومت لازم و یکپارچگی لازم نمی رسد.
ساختمان های بتنی باید با دقت بسیار بالایی ساخته شوند و تمامی موارد مذکور در نقشه ها سازه به نهایت دقت اجرا گردند ولی اغلب مورد غفلت واقع می شوند. این موارد عموما شامل فواصل میگردها، کاور بتن و حتی سایز میلگرد می باشد.
موضوع دومی که بسیار غفلت می شود ویبره صحیح بتن است که موجب می شود بتن از کیفیت مطلوبی برخوردار نباشد.
موضوع سوم، عدم عمل آوری صحیح بتن است که بسیار حائز اهمیت است ولی اصلا به آن توجهی نمی شود و همین موضوع باعث می شود مقاومت بتن بسیار افت کند.
موضوع چهارم، دمای هوا (زمستان و تابستان) است. باید توجه داشت که ضوابط بتن ریزی در هر فصل متفاوت است و باید به مطابق با همان ضوابط بتن ریزی و عمل آوری صورت پذیرد .
مهمترین موضوعی که به ساختمان های بتنی آسیب وارد می کند، اجرای غلط این ساختمان هاست که باید با نظارت های بسیار دقیق بتوان اجرای این ساختمان ها را زیر نظر گرفت.
ساختمان های فولادی بر دو گونه هستند:
ساختمان فولادی جوشی
ساختمان فولادی پیچ و مهره ای
ساختمان های فولادی چنانچه در کارخانه ساخته شوند و سپس در محل کارگاه مونتاژ شوند می توانند به بهترین شکل اجرا شوند. ولی چنانچه در همان محل کارگاه اعضا و قطعات ساخته شوند و مونتاژ گردند، عموما کیفیت لازم را نداشته و خطاهای بسیاری را شامل می شوند.
ساختمان های فولادی پیچی قطعا از ساختمان های فولادی جوشی مطمئن تر هستند و قطعا در برابر زلزله عملکرد مناسبتری دارند، چراکه عملیات جوشکاری غالبا همراه با عیوبی از جمله ( عدم نفوذ کامل جوش، ترک خوردن جوش و...) همراه است ولی ساختمان های پیچ و مهره ای عاری از این مشکلات هستند.
پیشنهاد متخصصین و مهندسان زلزله با توجه به شرایط کنونی کشور و شرایط ساخت و ساز در کشور، ساخت ساختمان فولادی پیچ و مهره است چراکه کمترین مشکلات ساخت را دارد و به جهت اطمینان نسبت به مصالح و اتصالات درجه بالایی دارند.
چنانچه قصد ارزیابی ساختان یا مقاوم سازی ساختمان خود را مطابق با آخرین ضوابط استاندارد 2800 و مباحث مقررات ملی ساختمان دارید بهتر است از کارشناسان مقاوم سازی ساختمان جهت بازدید دعوت کنید.
