<br /> مراحل ساخت ساختمان بتنی(6) پرداخت و عمل آوری بتن و قالب برداری

بعد از اعمال بتن در سطح مورد نظر، زمان به ماله کشی بتن می رسد. دلایل ضرورت نیاز به ماله کشی برای بتن می توان به مواردی نظیر انتقال و هدایت سنگدانه های بزرگ به داخل بتن و تسطیح سطح بتن، حذف تمام عوامل ایجاد کننده ناهمواری و از بین بردن منافذ موجود در بتن و همچنین متراکم ساختن بتن اشاره کرد
برای ماله کشی بتن می توان از دو روش ماله کشی دستی و ماله کشی مکانیکی استفاده کرد. این دو روش دارای اهداف یکسانی هستند اما نوع انجام آن متفاوت است. در روش دستی از ماله هایی با جنس آلومینیوم ، منیزیم و چوب استفاده می شود. در این میان انواع آلومینیومی و منیزیمی به گونه ای طراحی شده اند که کار با آنها برای ماله کشی سطح بتن آسان تر است
نوع دیگر ماله کشی بتن ، ماله کشی مکانیکی است که با استفاده از دستگاه های مخصوص انجام می شود. توجه داشته باشید که در ماله کشی، سطح بتن هموار می شود اما این به معنی صاف شدن سطح بتن نیست. در واقع به منظور ایجاد یک مقاومت نسبی برای جلوگیری از لیز خوردن ماله کشی انجام می شود که پرداخت نهایی بتن محسوب می شود.
 
 

 عمل آوری یا کیورینگ
 
عمل آوری بتن یا به اصطلاح کیورینگ بتن عبارت است از مجموعه فرآیندهایی که به منظور نگهداری و به عبارت کلی تر حفظ فاکتورهایی نظیر حرارت و رطوبت در بتن، که بلافاصله بعد از ریختن بتن و همچنین انجام عملیات پرداخت بتن، در مدت زمان معینی صورت می گیرد. این فرآیند تاثیر به سزایی در خصوصیات و ویژگی های بتن خواهد داشت. به عنوان برخی از ویژگی هایی که تحت تاثیر این فرآیند قرار می گیرند، می توان به مواردی نظیر دوام بتن، افزایش مقاومت فشاری در بتن ، مقاومت در برابر سایش و یخبندان و غیره اشاره کرد
عمل آوری بتن باید به سه شکل محافظت، مراقبت و پروراندن انجام شود. در حقیقت این سه فرآیند برای عمل آوری بتن ریخته شده در قالب یک امر ضروری و مهم است. منظور از مراقبت، عمل آوری و منظور از پروراندن، عمل آوری حرارتی است. در هنگام ایجاد مخلوط بتن ، زمانی که سیمان و آب با هم ترکیب می شوند، هیدراتاسیون آغاز می شود. میزان این فرآیند در دوام و مقاومت بتن موثر است.
 
در روزهای اول جاگذاری بتن ، با وجود درجه حرارت مناسب، عمل هیدراتاسیون که در واقع یک واکنش شیمیایی است با سرعت نسبتا بالایی انجام می شود. از این رو باید در این مدت، به حفظ آب در بتن توجه ویژه ای شود. بعد از توقف کیورینگ، عمل کسب مقاومت در بتن تا مدتی ادامه خواهد داشت تا زمانی که درجه اشباع در حفره های موئینه موجود در داخل بتن به 80 درصد برسد.
 
یکی از انواع عمل آوری بتن ، عمل آوری رطوبتی است که به دو صورت عمل آوری با آب و عمل آوری عایقی صورت می گیرد. هر کدام از این روش ها برای کیورینگ بتن ، دارای مراحل و ویژگی های مختلفی است. و روش انجام هر یک از آنها در بتن متفاوت است.
 
[caption id="attachment_2914" align="alignnone" width="720"] جدول حداقل زمان عمل آوری بتن برگرفته از مبحث 9[/caption]
 
 
 قالب برداری
قالب باید وقتی برداشته شود که بتن قادر به تحمل تنشها و تغییر شکلهای وارده باشد
زمان باز کردن قالب یا قالب برداری بتن
چنانچه زمان قالب برداری در طرح، تعیین نشده باشد .
قالب ها نباید قبل از سپری شدن مدتهای مندرج در جدول زیر برداشته شوند:

<br /> روش های عمل آوری بتن

محافظت از بتن
علیرغم اینکه مدت نسبتا؛ زیادی از پیرایش بتن نمی گذرد ( حدود ۱۲۵ سال ) شناخت علل فساد در پروسه ی تحقیقات میدانی و جلوگیری از بروز آن ‏‏، مقاومت زیاد ، استحکام و شکل پذیری بتن استفاده از این ماده را با استقبال روز افزونی مواجه ساخته است . با توجه به گستردگی استفاده از بتن نتایج بهره وری از آن همواره رضایت بخش نبوده و در پاره ای از موارد مسائل و مشکلاتی بوجود آورده است . در سازه های بتنی این پرسش مطرح است که آیا بتن با ترکیبات اولیه ی خویش به تنهایی توانسته است در شرایط زمانی و مکانی مختلف عملکرد بهینه ای داشته باشد ؟ متأسفانه بررسی ها و تحقیقات انجام شده در این زمینه ، پاسخ منفی را بدست می دهد .
شناخت علل فساد بتن در پروسه ی تحقیقات میدانی و جلوگیری از بروز آن در قالب طرح مدیریت حفاظت بتن ، جمع بندی و ارائه گردیده است . لذا لازم است که قبل از ورود به بحث اصلی به تبیین اصطلاحات ویژه ای بپردازیم که به کرات از آن استفاده خواهد شد .
امروزه با عاریه گرفتن اصطلاح خوردگی از بخش متالوژی عنوان ؛ خوردگی بتن ؛ ابداع شده است . در حالی که واژه خوردگی تعریف روشنی از چگونگی بروز فعل و انفعالاتی که تخریب زودرس بتن را بهمراه داردئ به دست نمی دهد .
تعریف
به عمل آوردن یا مراقبت از بتن مراقبتی است که سازنده بتن باید در طول 7 الی 10 روز اول از بتن به عمل آورد.
مراقبت در حدود 7 الی 10 روز سبب دست یافتن به مقاومت 28 روزه مورد نظر می گردد.
هرچه در شروع مقاومت تاخیر شود سبب کاهش بیشتر در مقاومت 28 روزه می گردد.
در مراقبت از بتن باید به دو مسئله زیر توجه داشت:
- رطوبت کافی               - دمای خوب
 
روشهای مراقبت از بتن
الف) روشهایی که حضور آب را در کنار بتن تامین می کند.
1- ایجاد برکه آب
2- ایجاد مه
3- استفاده از پوششهای خاص
4- استفاده از کاغذهای نفوذناپذیر
5- استفاده از پوششهای نایلونی
6- استفاده از مواد محافظ
7- قالبهای درجا نگه داشته شده
ب) روشهایی که با ایجاد حرارت زیاد همراه با رطوبت کافی گیرش بتن را تسریع می کند.
1- استفاده از جریان بخار آب
2- استفاده از بخار آب همراه با فشار
1- روش ایجاد برکه آب
به این صورت که شرایط همواره به گونه ای فراهم شود که در طول دوره مراقبت همیشه یک لایه آب به ضخامت حداقل 5 الی 10 سانتیمتر روی بتن باقی بماند. استفاده از این روش فقط برای سطوح تخت و افقی مناسب است.
آب برکه آب در شرایط معمولی گاهی یک هفته یا بیشتر ممکن است دوام داشته باشد
در به کارگیری این روش باید دقت شود که شرایطی نباشد که آب نسبت به بتن بیش از 10 درجه سانتیگراد اختلاف درجه حرارت داشته باشد زیرا در صورت وجود اختلاف دما موجب بروز ترکهای موئین در سطح بتن می گردد.
به طور کلی این روش برای یرای مکان هایی مناسب است که آب کاف وجود داشته باشد ونیز امکان یخ زدگی بسیار کم باشد.
 
 
 
2- روش ایجاد مه (آب پاشی)
ایجاد مه به این معنی است که آب به صورت ریز شده و پودر شده پاشیده شود تا روی بتن مورد نظر را مه آب بپوشاند.
این روش برای جاههایی مناسب است که دم نسبتا بالا باشد.
این روش یرای آب پاشی سطوح افقی در روش اول و نیز برای آب پاشی سطوح قائم مناسب است
در مراقبت از سطوح قائم باید از شلنگهایی با سوراخهای مناسب استفاده شود.
اتلاف آب در این روش حتی از روش برکه آب نیز بیشر بوده و بنابراین برای جاههایی توصیه می شود که از نظر میزان مصرف آب محدودیتی وجود نداشته باشد.
 
3- روش استفاده از پوششهای خیس
پوششهایی نظیر گونی کرباس و موکت اگر به صورت خیس شده روی بتن قرار بگیرند در مراقبت از سطوح بتنی بسیار مفید خواهند بود.
این پوششها برای ما دو کار را انجام میدهند:
1- از تابش مستقیم آفتاب جلوگیری می کنند در نتیجه موجب کاهش میزان تبخیر آب می شوند.
2- این پوششها مقداری از آب را در خود ذخیره می کنند که مدت زمانی طول می کشد تا این آب تبخیر شود.
بسته به میزان حرارت و نوع ضخامت پوشش باید هر چند ساعت و یا هر چند روز یکبار آنها را خیس کرد.
در این روش می توان از پوششهایی نظیر خاک یا خاک اره یا کاه و یا علف استفاده کرد.
امروزه این روش یکی از روشهای متداول مراقبت از بتن است و در ساختمانهای بتن آرمه به خصوص در مراقبت از ستون ها از آن استفاده می شود.
 
 
 
 
 
4- استفاده از کاغذهای نفوذ ناپذیر
کاغذ نفوذ ناپذیر معمولا از دو لایه کاغذ گرافتتشکیل شده که با یک لایه قیر به هم چسباننده شده اند.
در این روش ابتدا سطح بتن را کاملا خیس نموده سپس کاغذ نفوذ ناپذیر را روی بتن پهن می کنند.
این کاغذها اجازه نمی دهند آب تبخیر شود و لذا ممکن است پس از یک هفته و یا ده روز سطح بتن هنوز مرطوب باشد.
هزینه استفاده از این کاغذ ها معمولا بسیار بالاست.
5- استفاده از پوششهای نایلونی
روش مناسبی برای جلوگیری از تبخیر آب محسوب می شود لیکن اشکال آن این است که آسیب پذیر بوده و قابل ترمیم نیز نیست.
پوششهای نایلونی معمولا در مقابل آفتاب خشک و پاره می شوند.
 
6- استفاده از مواد محافظ
موادی هستند از جنس موم یا چربی یا چسب که معمولا با دستگاهی نظیر دستگاه رنگ پاش روی سطح بتن پاشیده می شوند.
در کارهای بزرگ و عادی مصرف آنها مقرون به صرفه نیست ولی در کارهای خاصی که در ارتفاع اجرا شده و از نطر وسعت و حجم کوچک ولی مراقبت از آن مشکل می باشد مورد استفاده قرار می گیرد.
7- قالبهای درجا نگه داشته شده
قالبهای فلزی از این نظر خوبند که آب بتن را محبوس نموده و به هیچ وجه اجازه نمی دهند که آب از بتن خارج شده و تبخیر شود. بنابراین تا زمانی که قالب دور ستون است نباید نگران بود.
در مورد قالبهای چوبی باید به این نکته توجه داشت که این قالبها تا حدی آب بتن را جذب کرده و از طرف دیگر عبور می دهند.
 
 
دو روش زیر بر اساس کاهش دوره مراقبت استوار هستند.
1- روش استفاده از جریان بخار آب
در این روش جریانی از بخار آب را مرتبا از روی قطعه بتنی عبور می دهند تا واکنشها تسریع شده طول دوره مراقبت کاهش یابد. در این روش دمای سطح بتن با بخار آب به 80 الی 100 درجه سانتیگراد میرسد.
معمولا با این روش مراقبت 7 روزه را به 48 ساعت تقلیل    می دهند.
استفاده از این روش برای بتن پیش ساخته مناسب است برای بتن درجا کاربرد ندارد.
2- روش استفاده از بخار آب همراه با فشار
در این روش دمای حدود 150 درجه با بخار آب به همراه  فشار به قطعه که در یک محفظه قرار دارد تزریق می شود.
با بر پایی پوشش دور بند و تهیۀ تجهیزات عایق بندی که در شکل دیده میشود،هیچ مانعی برای ساخت بتنی در هوای سرد وجود ندارد