نکات مهم در دفترچه مکانیک خاک

یک مهندس سازه به چه بخش‌هایی از دفترچه مکانیک خاک نیاز دارد؟
پیشنهاد می‌شود، تمام بخش‌های دفترچه مطالعات ژئوتکنیک توسط طراح سازه خوانده شده و به نکاتی مهم احتمالی آن از جمله روانگرا بودن سایت توجه شود. خطرات ساختگاهی معمولا بخشی از یک مطالعات استاندارد هستند که به مواردی همچون واگرایی خاکها، زمین لغزش و ... می‌پردازند. اگر نکته خاصی در دفترچه ذکر نشده باشد، معمولا از اطلاعات زیر بطور گسترده‌تر استفاده می‌شود:
1- مقدار ذکر شده برای ضریب عکس‌العمل بستر خاک Ks، که معمولاً برای انواع پیی و با عرض‌های مختلف بصورت گراف یا بصورت جدول ارائه می‌شود. مهندس طراح برای مدلسازی خاک زیر پی از این پارامتر استفاده می‌کند.
2- نوع خاک و انطباق آن با یکی از رده‌های ذکر شده در جدول 2-3 استاندارد 2800. این پارامتر یکی از پرکاربرد‌ترین پارامترهای مورد استفاده در دفترچه مکانیک خاک است. نوع خاک براساس سرعت موج برشی تعیین شده و معمولا از آزمایش دانهول (Downhole) یا SPT (با دقت کمتر) این پارامتر تعیین می‌شود. مهندس طراح از این پارامتر برای تعیین نیروی زلزله مستقیما استفاده می‌کند.
3- ظرفیت باربری مجاز: دو عامل در طراحی پی‌ها نقش تعیین کننده دارند، نخست اینکه فشار ناشی از پی به خاک از مقاومت ایمن خاک در مقابل گسیختگی تجاوز ننماید و دیگر اینکه بارهای وارده نباید باعث نشست‌های بیش از مقدار مجاز برای سازه مورد نظر گردد. هر دو عامل بایستی به طور مستقل کنترل شوند. این پارامتر در دفترچه مکانیک معمولا با qa نشان داده شده و یکی از پارامترها پر استفاده است.
4- تعیین ظرفیت باربری شمع: در صورتی که ظرفیت باربری پی‌های سطحی بدلیل زیاد بودن بار وارده و یا مجاز نبودن اجرای پی سطحی به دلیل خطر روانگرایی و یا نشست بیش از حد، پاسخگوی طرح نباشد و همچنین برای مقابله با فشار بالا راندگی استفاده از شمع جهت انتقال بارهای سازه به زمین ضروری است. شمع‌ها انواع مختلفی دارند که معمولا از شمع‌های درجا استفاده می‌شود. بنابراین اگر در پروژه‌ای نیاز به اجرای شمع بود، بایستی از پارامترهای آن استفاده شود.
5- فشار جانبی خاک: معمولا در صورتی که سازه نیاز به دیوار حائل داشته باشد، از پارامترهای آن مثل K0 برای تعیین فشاری خاک وارد بر دیواره استفاده می‌گردد.
6- حداقل عمق یخبندان که در دفترچه معمولا ذکر می‌شود.
7- سایر پارامترها مثل ضریب اصطکاک داخلی و ضریب چسبندگی خاک c، در صورتی که نیاز به برخی ملاحظات، مثل تعیین عمق ایمن گودبرداری باشد.
منبع: کانال AlirezaeiChannel